Pracownia Badania Wydolności Fizycznej
Jest jednostką przygotowaną do prowadzenia profesjonalnych badań oceny bieżącego stanu wydolności fizycznej organizmu oraz monitorowania treningu fizycznego.
Badania stacjonarne - celem tych badań wykonywanych w pracowni badania wydolności fizycznej jest ocena stanu wytrenowania i wydanie zaleceń dotyczących treningu fizycznego przy zastosowaniu nowoczesnej aparatury pomiarowej. W ramach tych badań wykonywane są następujące testy:
Test wydolności tlenowej - progresywny, maksymalny - GXT-I.
Przed przystąpieniem do badania osoba poddająca się testowi przechodzi badanie spirometryczne mające na celu ocenę maksymalnej dowolnej wentylacji minutowej (MVV). Następnie wykonuje wielostopniowy test na bieżni lub cykloergometrze. Obciążenie wzrasta, co trzy minuty aż do odmowy (osiągnięcia poziomu subiektywnego maksimum), poziom ten jest konfrontowany z niezależnymi parametrami maksimum (MVV, przewidywaną maksymalną częstością skurczów serca, maksymalnym stężeniem mleczanu i in.). W czasie testu w sposób ciągły rejestrowane jest pobieranie tlenu (VO2), wentylacja minutowa (VE) i częstość skurczów serca (HR). Na każdym poziomie obciążeń (pod koniec każdej trzeciej minuty), z opuszki palca lub płatka ucha pobierana jest krew do oznaczenie stężenia mleczanu (LA) w surowicy. Po zakończeniu testu oceniana jest
restytucja powysiłkowa (restytucja tętna i mleczanu oraz EPOC).
Tak zebrane dane poddawane są obróbce matematycznej, której celem jest wyznaczenie progu beztlenowego (LAT), pułapu tlenowego (VO2max), ekonomiczności pobierania tlenu (OUES) i in. Na tej podstawie wydawana jest opinia dotyczą adaptacji układu krążenia i oddechowego oraz mięśni do wysiłków w tlenowym zakresie energetycznym oraz wyznaczane są treningowe zakresy energetyczne - wyrażone tętnem.
Możliwe są inne skromniejsze modyfikacje tego testu - GXT-II - ocena parametrów wydolności tlenowej metodami nieinwazyjnymi (bez wielokrotnego pobierania próbek krwi), lub GXT-III - ocena reakcji częstości skurczów serca w czasie wysiłku.
Test wydolności beztlenowej - Wingate -I
Standardowy, bogato udokumentowany test (duża możliwość porównań), którego celem jest ocena adaptacji do wysiłków w zakresie energetycznym beztlenowym (źródła energii: ATP, fosfokreatyna, glikoliza). Test trwa 30 sekund, a zadaniem badanego jest w przeciągu tego czasu pedałować na cykloergometrze z jak największą częstością - przy indywidualnie dobranym obciążeniu, zależnym od masy ciała (75 g/kg mc). Test ten daje możliwość oceny parametrów statycznych - zależnych od masy mięśniowej (parametry mocy) oraz parametrów dynamicznych (czas uzyskania i utrzymania mocy) - zależnych od właściwości mięśni i ich adaptacji do tego typu wysiłków. Przed testem - w spoczynku i po teście pobierana jest próbka krwi do oznaczenie stężenia mleczanu.
Możliwe są inne modyfikacje tego testu np.: skrócenie - nie zalecane, lub wydłużenie czasu trwania testu lub wersja skromniejsza bez oznaczania stężenia mleczanu (Wingate -II).
Pod koniec 2000 roku pracownia wzbogaciła się o dodatkowe narzędzie do oceny wydolności beztlenowej oparte na założeniach testu Wingate. Ta unikalna aparatura - stworzona na nasze zamówienie pozwala w sposób wielokrotnie dokładniejszy oceniać zarówno parametry statyczne jak i dynamiczne.
W rozbudowanym systemie monitorowania treningu fizycznego badania stacjonarne łączy się z badaniami wykonywanymi w ramach zgrupowań - celem tych badań jest bezpośrednia ocena stosowanych w trakcie treningu obciążeń w celu ewentualnej ich modyfikacji.
Badania terenowe opierają się przede wszystkim na ocenie parametrów biochemicznych i rejestracji częstości skurczów serca w trakcie zgrupowania. W skład tych badań wchodzi ocena biochemiczna wykonywana w spoczynku (najczęściej rano po przebudzeniu). Badane są wtedy następujące parametry:
* CPK i inne tranaminazy w celu oceny bezpośredniego wpływu obciążenia na tkankę mięśniową i ewentualnego jej uszkodzenia. Wzrost stężenia i poziom CPK świadczy o rozległości uszkodzenia komórek mięśniowych.
* Mocznik - ten wskaźnik biochemiczny w przybliżony sposób informuje o zachowaniu proporcji pomiędzy procesami katabolicznymi i anabolicznymi w organizmie. Podstawą skutecznego treningu jest dominacja procesów anabolicznych. Wzrost stężenia mocznika informuje o przesunięciu równowagi w stronę katabolizmu.
* Mleczan - oceniany w spoczynku może informować o poziomie restytucji powysiłkowej.
Wymienione powyżej wskaźniki powinny być oceniane systematycznie i wielokrotnie w trakcie zgrupowania w celu oceny progresji zmian.
Drugi element badań terenowych to ocena zmian stężenia mleczanu w trakcie jednostki treningowej - daje ona możliwość bezpośredniej oceny zastosowanego obciążenia, modyfikacji zastosowanych obciążeń oraz wytyczenie obciążeń do kolejnych jednostek treningowych - szczególnie w zestawieniu z badaniami stacjonarnymi. Dodatkowym elementem jest zastosowanie rejestratorów częstości skurczów sera (Sport Testerów), użycie których ułatwia indywidualny dobór obciążenia oraz daje możliwość kontroli wykonanej pracy w jednostce treningowej. Oczywiście naturalnym jest łączenie badań biochemicznych z analizą częstości skurczów serca.
Poza badaniami oceniającymi wydolność fizyczną oraz monitoringiem treningu w pracowni można wykonać badania pomiaru składu ciała (zawartość tkanki tłuszczowej) oraz podstawowej przemiany materii, zarówno do celów sportowych jak i do działań, których celem jest kontrola i regulowanie masy ciała.
Wyniki badań wykonywanych w Pracowni Badania Wydolności Fizycznej przedstawiane są w postaci raportu i omawiane indywidualnie w ustalonym terminie.
Badania wykonywane są zarówno dla grup sportowych jak i osób prywatnych. Ustalania terminów badań można dokonać pod numerem telefonu: 825 59 69 wewnętrzny 219.
Pod tym numerem telefonu można uzyskać także dodatkowe informacje.
pasi?
Karlosw
Krzysztof Piekarz
seba_kzn
