aiiasse
Bezpieczeństwo
Kierowca Formuły 1 jest chroniony przez wiele zabezpieczeń, począwszy od wytrzymałej kabiny z włókien węglowych, pełniącej funkcję “komory przetrwania", skończywszy na ognioodpornym ubraniu.
Po drodze mamy takie elementy, jak sześciopunktowe pasy bezpieczeństwa rozpinane w ułamku sekundy centralną klamrą (kierowca musi być w stanie wyskoczyć z samochodu w ciągu pięciu sekund, i to bez korzystania z udogodnienia w postaci wyjmowanej kierownicy), ważący niewiele ponad kilogram kask wytrzymujący trafienie kulą karabinową czy specjalny system ochrony głowy i karku, tzw. HANS.
HANS utrzymuję głowę kierowcy w pionowej pozycji przy uderzeniu czołowym, dzięki czemu nie dochodzi do nadwyrężenia czy uszkodzenia szyjnego odcinka kręgosłupa. HANS redukuje siłę działającą na kark aż o 86 procent.
Na bezpieczeństwo kierowców ma wpływ także konstrukcja torów - w ostatnich latach żwirowe pobocza zastępuje się asfaltowymi, na których samochody bardziej efektywnie wytracają prędkość przy jednoczesnym wyeliminowaniu ryzyka przekoziołkowania. Proste, stalowe bariery obudowane ścianami opon zastępuje się natomiast specjalnymi barierami, pochłaniającymi więcej energii w czasie uderzenia.
Opony
W sezonie 2009 kierowcy startują w oponach gładkich. Ogumienie przeznaczone na deszcz lub tzw. opony przejściowe (intermediate) mają bieżnik bardziej przypominający opony drogowe. Przednie opony muszą mieć szerokość 305-355 mm, tylne natomiast 365-380 mm. Średnica koła wraz z oponą nie może przekraczać 660 mm (670 mm dla opon deszczowych). Tego pomiaru dokonuje się przy ciśnieniu 1.4 bara.
Wyścigowe opony przeznaczone na suchą nawierzchnię najlepiej pracują w temperaturze pomiędzy 90 a 100 stopni Celsjusza, dlatego przed wyjazdem na tor stosuje się specjalne koce grzewcze podnoszące temperaturę gumy. Opony pompuje się mieszanką gazową wzbogaconą w azot, który gwarantuje mniejsze wahania ciśnień w zależności od zmian temperatury i upływu czasu.
Nadwozie
Głównym elementem nadwozia jest kabina (tzw. monocoque), mieszcząca w sobie kokpit kierowcy oraz bezpieczny zbiornik paliwa, umieszczony za kierowcą. Bezpośrednio do kabiny mocowany jest silnik, zawieszenie i elementy aerodynamiczne. Monocoque musi spełniać bardzo rygorystyczne normy i z powodzeniem przejść wiele testów zderzeniowych i obciążeniowych.
Nadwozie wykonane jest z włókien węglowych spiekanych w specjalnych piecach. Taki materiał gwarantuje dużą sztywność i odporność całej konstrukcji przy jednoczesnym zachowaniu niskiej wagi.
Wymiary nadwozia są dość szczegółowo określone przepisami, choć brakuje w nich wytycznych dotyczących na przykład długości, wysokości czy rozstawu osi samochodu. Precyzyjnie określona jest na przykład szerokość - 180 centymetrów - oraz wiele dodatkowych wymiarów, jak na przykład maksymalna szerokość tylnej części nadwozia przed i za tylną osią (odpowiednio 140 i 100 cm), przedni i tylny zwis nadwozia (odpowiednio 120 i 60 cm od osi).
Samochód wraz z kierowcą musi ważyć co najmniej 605 kilogramów podczas kwalifikacji i 600 kilogramów podczas reszty weekendu wyścigowego.
Silniki
Jednostki napędowe w Formule 1 muszą mieć pojemność 2400 cm3, układ cylindrów V8 o kącie rozwarcia 90 stopni oraz maksimum cztery zawory na cylinder. Zakazane są jakiekolwiek formy doładowania. Silnik musi ważyć minimum 95 kilogramów. Moc rozwijana przez jednostki V8 szacowana jest obecnie na około 700-750 KM, a więc o około 200 KM mniej w porównaniu do zeszłorocznych silników V10. W sezonie 2006 dopuszczalne jest stosowanie silników według zeszłorocznej specyfikacji (pojemność 3000 cm3 i układ V10), jednak takie jednostki napędowe muszą być wyposażone w ogranicznik obrotów oraz zwężkę w układzie doprowadzającym powietrze - tak, aby nie osiągać lepszych parametrów niż mniejsze jednostki V8. Każda jednostka napędowa musi wytrzymać dwa pełne weekendu Grand Prix. Karą za przedwczesną wymianę silnika jest przesunięcie o 10 miejsc do tyłu na starcie do wyścigu.
Kary
Sędziowie mają w swoim arsenale dwie podstawowe kary: drive-through (czyli kara przejazdu przez boksy) oraz stop & go (kara 10 sekund). Kara drive-through polega na przejechaniu przez boksy z zachowaniem obowiązującego ograniczenia prędkości, natomiast przy karze stop & go kierowca musi dodatkowo zatrzymać się na 10 sekund w swoim boksie. Na odbycie kary kierowca ma trzy okrążenia od momentu ogłoszenia decyzji przez sędziów. Nieprzestrzeganie tego przepisu może zakończyć się wykluczeniem z wyścigu. Jeśli kara zostanie nałożona podczas pięciu ostatnich okrążeń wyścigu, kierowca nie musi jej odbywać, a do jego czasu na mecie doliczone zostaje 25 sekund.
Kary mogą być nakładane za takie przewinienia, jak: falstart, spowodowanie wypadku którego można było uniknąć, przekroczenie dopuszczalnej prędkości w boksach, sprzeczne z przepisami blokowanie innego kierowcy czy blokowanie przy dublowaniu. W niektórych przypadkach sędziowie mogą podjąć decyzję o nałożeniu trzeciego typu kary - przesunięcia o 10 miejsc do tyłu na starcie do kolejnego wyścigu.
Punktacja
Punkty zdobywa pierwsza ósemka na mecie, według klucza 10-8-6-5-4-3-2-1. Do klasyfikacji zespołowej liczą się wszystkie punkty zdobywane przez kierowców danej ekipy. Jeśli wyścig został przerwany przed przejechaniem przez lidera 75% zakładanego dystansu, przyznaje się połowę punktów. Jeśli przejechano mniej niż dwa okrążenia, punkty nie są przyznawane. W przypadku równej liczby punktów dwóch lub więcej kierowców (lub ekip) na koniec sezonu, o kolejności decyduje większa liczba zwycięstw. W przypadku remisu pod uwagę bierze się kolejno miejsca drugie, trzecie i dalsze.
Wyścig
Dystans wyścigu musi zawierać się w przedziale 305-320 kilometrów (jedynym wyjątkiem jest Grand Prix Monaco rozgrywane na dystansie 260 km) i nie może trwać dłużej niż 2 godziny. W wyścigu sklasyfikowani są wszyscy kierowcy, którzy do jego zakończenia (przejechanie wymaganej liczby okrążeń lub upłynięcie dwóch godzin od startu) przejechali przynajmniej 90% dystansu przejechanego przez zwycięzcę.
Wyścig może zostać zatrzymany wskutek pogorszenia warunków atmosferycznych lub poważnego wypadku. Dopuszczalne jest wznowienie wyścigu, lotnym startem za samochodem bezpieczeństwa z zachowaniem kolejności w momencie przerwania. W czasie przerwy samochody zatrzymują się na prostej startowej, gdzie mechanicy mogą nad nimi pracować (poza dotankowywaniem). Zjazd do boksu w tym czasie oznacza karę drive-through, którą trzeba odbyć po wznowieniu wyścigu.
Jeśli wyścig nie zostaje wznowiony, za ostateczną klasyfikację przyjmuje się kolejność na końcu przedostatniego okrążenia przed przerwaniem wyścigu (np. jeśli do przerwania doszło na 60. okrążeniu, ostateczną klasyfikacją jest klasyfikacja po 58. okrążeniu).
Procedura startowa
30 minut przed startem okrążenia rozgrzewkowego: otwarcie boksów, kierowcy mogą wyjeżdżać na tor. Mogą pokonać dowolną liczbę okrążeń, przejeżdżając za każdym razem przez boksy. Gdy wyjadą na prostą startową, muszą ustawić się na odpowiedniej pozycji startowej.
15 minut przed startem okrążenia rozgrzewkowego: zamknięcie boksów. Każdy kierowca, który w tym momencie znajduje się w boksach, nie będzie mógł wyjechać na pola startowe.
10 minut przed startem okrążenia rozgrzewkowego: osoby postronne (dziennikarze, VIP-y) muszą opuścić pola startowe, na których pozostają wyłącznie sędziowie, członkowie zespołów i kierowcy.
5 minut przed startem okrążenia rozgrzewkowego: wszystkie samochody muszą mieć założone koła. Kierowcy nie spełniający tego warunku wystartują z końca stawki lub z boksów.
1 minuta przed startem okrążenia rozgrzewkowego: uruchomienie silników.
15 sekund przed startem okrążenia rozgrzewkowego: członkowie zespołów i sędziowie opuszczają pola startowe.
Start do okrążenia rozgrzewkowego sygnalizowany jest zapaleniem zielonego światła. W przypadku zgaśnięcia silnika kierowca jest obowiązany podnieść rękę. Gdy pozostali ruszą z miejsca, sędziowie mogą spróbować uruchomić samochód “na pych" (wtedy kierowca może wystartować do wyścigu z ostatniego pola startowego) lub wepchnąć do boksów (wtedy kierowca może wystartować z boksów). Podczas okrążenia rozgrzewkowego zakazane jest ćwiczenie startu oraz wyprzedzanie innych kierowców (za wyjątkiem awarii samochodu). Po zakończeniu okrążenia rozgrzewkowego rozpoczyna się właściwa procedura startowa. Pięć czerwonych świateł zapala się kolejno w jednosekundowych odstępach. Sygnałem do startu jest ich zgaszenie. Kierowca, któremu tuż przed startem zgaśnie silnik, obowiązany jest podnieść rękę. Procedura startu może zostać wówczas przerwana - kierowcy przejeżdżają jeszcze jedno okrążenie rozgrzewkowe (odejmowane od dystansu wyścigu), a sprawca przełożonego startu odsyłany jest na koniec stawki.
Jedyne wyjątki w procedurze startowej związane są z pogodą. Jeśli w ciągu ostatnich pięciu minut poprzedzających start zacznie padać deszcz, zespoły otrzymują dodatkowe 15 minut na zmianę opon na deszczowe. W przypadku szczególnie trudnych warunków atmosferycznych dyrektor wyścigu może opóźnić start lub zarządzić start za samochodem bezpieczeństwa (wtedy wyprzedzanie jest zakazane).
Kwalifikacje
O ustawieniu na starcie do niedzielnego wyścigu decyduje godzinna sesja kwalifikacyjna, rozgrywana w sobotę. Jest ona podzielona na trzy części:
Część 1: biorą w niej udział wszyscy kierowcy. Mają oni do dyspozycji 15 minut i nieograniczoną liczbę okrążeń. Po upływie kwadransa najwolniejszych sześciu kierowców kończy swój udział w kwalifikacjach i w niedzielę wystartują oni z pozycji 17-22.
Część 2: po pięciominutowej przerwie pozostałych 16 kierowców wyjeżdża na kolejną piętnastominutową sesję, po której znów odpada najwolniejsza szóstka - ci kierowcy zajmą pozycje startowe od 11 do 16. Czasy z pierwszej części są anulowane.
Część 3: po kolejnej pięciominutowej przerwie czołowa dziesiątka rywalizuje o najlepsze miejsca startowe. Ta część kwalifikacji trwa 20 minut, czasy z poprzednich części są anulowane. Kierowcy rozpoczynają ostatnią sesję z takim zapasem paliwa, z jakim planują wystartować w wyścigu (podczas dwóch pierwszych części można jeździć z dowolnym ładunkiem paliwa), a po sesji samochody są dotankowywane w zależności od liczby pokonanych okrążeń.
Zmieniony przez - aiiasse w dniu 2009-04-12 08:16:42
Kierowca Formuły 1 jest chroniony przez wiele zabezpieczeń, począwszy od wytrzymałej kabiny z włókien węglowych, pełniącej funkcję “komory przetrwania", skończywszy na ognioodpornym ubraniu.
Po drodze mamy takie elementy, jak sześciopunktowe pasy bezpieczeństwa rozpinane w ułamku sekundy centralną klamrą (kierowca musi być w stanie wyskoczyć z samochodu w ciągu pięciu sekund, i to bez korzystania z udogodnienia w postaci wyjmowanej kierownicy), ważący niewiele ponad kilogram kask wytrzymujący trafienie kulą karabinową czy specjalny system ochrony głowy i karku, tzw. HANS.
HANS utrzymuję głowę kierowcy w pionowej pozycji przy uderzeniu czołowym, dzięki czemu nie dochodzi do nadwyrężenia czy uszkodzenia szyjnego odcinka kręgosłupa. HANS redukuje siłę działającą na kark aż o 86 procent.
Na bezpieczeństwo kierowców ma wpływ także konstrukcja torów - w ostatnich latach żwirowe pobocza zastępuje się asfaltowymi, na których samochody bardziej efektywnie wytracają prędkość przy jednoczesnym wyeliminowaniu ryzyka przekoziołkowania. Proste, stalowe bariery obudowane ścianami opon zastępuje się natomiast specjalnymi barierami, pochłaniającymi więcej energii w czasie uderzenia.
Opony
W sezonie 2009 kierowcy startują w oponach gładkich. Ogumienie przeznaczone na deszcz lub tzw. opony przejściowe (intermediate) mają bieżnik bardziej przypominający opony drogowe. Przednie opony muszą mieć szerokość 305-355 mm, tylne natomiast 365-380 mm. Średnica koła wraz z oponą nie może przekraczać 660 mm (670 mm dla opon deszczowych). Tego pomiaru dokonuje się przy ciśnieniu 1.4 bara.
Wyścigowe opony przeznaczone na suchą nawierzchnię najlepiej pracują w temperaturze pomiędzy 90 a 100 stopni Celsjusza, dlatego przed wyjazdem na tor stosuje się specjalne koce grzewcze podnoszące temperaturę gumy. Opony pompuje się mieszanką gazową wzbogaconą w azot, który gwarantuje mniejsze wahania ciśnień w zależności od zmian temperatury i upływu czasu.
Nadwozie
Głównym elementem nadwozia jest kabina (tzw. monocoque), mieszcząca w sobie kokpit kierowcy oraz bezpieczny zbiornik paliwa, umieszczony za kierowcą. Bezpośrednio do kabiny mocowany jest silnik, zawieszenie i elementy aerodynamiczne. Monocoque musi spełniać bardzo rygorystyczne normy i z powodzeniem przejść wiele testów zderzeniowych i obciążeniowych.
Nadwozie wykonane jest z włókien węglowych spiekanych w specjalnych piecach. Taki materiał gwarantuje dużą sztywność i odporność całej konstrukcji przy jednoczesnym zachowaniu niskiej wagi.
Wymiary nadwozia są dość szczegółowo określone przepisami, choć brakuje w nich wytycznych dotyczących na przykład długości, wysokości czy rozstawu osi samochodu. Precyzyjnie określona jest na przykład szerokość - 180 centymetrów - oraz wiele dodatkowych wymiarów, jak na przykład maksymalna szerokość tylnej części nadwozia przed i za tylną osią (odpowiednio 140 i 100 cm), przedni i tylny zwis nadwozia (odpowiednio 120 i 60 cm od osi).
Samochód wraz z kierowcą musi ważyć co najmniej 605 kilogramów podczas kwalifikacji i 600 kilogramów podczas reszty weekendu wyścigowego.
Silniki
Jednostki napędowe w Formule 1 muszą mieć pojemność 2400 cm3, układ cylindrów V8 o kącie rozwarcia 90 stopni oraz maksimum cztery zawory na cylinder. Zakazane są jakiekolwiek formy doładowania. Silnik musi ważyć minimum 95 kilogramów. Moc rozwijana przez jednostki V8 szacowana jest obecnie na około 700-750 KM, a więc o około 200 KM mniej w porównaniu do zeszłorocznych silników V10. W sezonie 2006 dopuszczalne jest stosowanie silników według zeszłorocznej specyfikacji (pojemność 3000 cm3 i układ V10), jednak takie jednostki napędowe muszą być wyposażone w ogranicznik obrotów oraz zwężkę w układzie doprowadzającym powietrze - tak, aby nie osiągać lepszych parametrów niż mniejsze jednostki V8. Każda jednostka napędowa musi wytrzymać dwa pełne weekendu Grand Prix. Karą za przedwczesną wymianę silnika jest przesunięcie o 10 miejsc do tyłu na starcie do wyścigu.
Kary
Sędziowie mają w swoim arsenale dwie podstawowe kary: drive-through (czyli kara przejazdu przez boksy) oraz stop & go (kara 10 sekund). Kara drive-through polega na przejechaniu przez boksy z zachowaniem obowiązującego ograniczenia prędkości, natomiast przy karze stop & go kierowca musi dodatkowo zatrzymać się na 10 sekund w swoim boksie. Na odbycie kary kierowca ma trzy okrążenia od momentu ogłoszenia decyzji przez sędziów. Nieprzestrzeganie tego przepisu może zakończyć się wykluczeniem z wyścigu. Jeśli kara zostanie nałożona podczas pięciu ostatnich okrążeń wyścigu, kierowca nie musi jej odbywać, a do jego czasu na mecie doliczone zostaje 25 sekund.
Kary mogą być nakładane za takie przewinienia, jak: falstart, spowodowanie wypadku którego można było uniknąć, przekroczenie dopuszczalnej prędkości w boksach, sprzeczne z przepisami blokowanie innego kierowcy czy blokowanie przy dublowaniu. W niektórych przypadkach sędziowie mogą podjąć decyzję o nałożeniu trzeciego typu kary - przesunięcia o 10 miejsc do tyłu na starcie do kolejnego wyścigu.
Punktacja
Punkty zdobywa pierwsza ósemka na mecie, według klucza 10-8-6-5-4-3-2-1. Do klasyfikacji zespołowej liczą się wszystkie punkty zdobywane przez kierowców danej ekipy. Jeśli wyścig został przerwany przed przejechaniem przez lidera 75% zakładanego dystansu, przyznaje się połowę punktów. Jeśli przejechano mniej niż dwa okrążenia, punkty nie są przyznawane. W przypadku równej liczby punktów dwóch lub więcej kierowców (lub ekip) na koniec sezonu, o kolejności decyduje większa liczba zwycięstw. W przypadku remisu pod uwagę bierze się kolejno miejsca drugie, trzecie i dalsze.
Wyścig
Dystans wyścigu musi zawierać się w przedziale 305-320 kilometrów (jedynym wyjątkiem jest Grand Prix Monaco rozgrywane na dystansie 260 km) i nie może trwać dłużej niż 2 godziny. W wyścigu sklasyfikowani są wszyscy kierowcy, którzy do jego zakończenia (przejechanie wymaganej liczby okrążeń lub upłynięcie dwóch godzin od startu) przejechali przynajmniej 90% dystansu przejechanego przez zwycięzcę.
Wyścig może zostać zatrzymany wskutek pogorszenia warunków atmosferycznych lub poważnego wypadku. Dopuszczalne jest wznowienie wyścigu, lotnym startem za samochodem bezpieczeństwa z zachowaniem kolejności w momencie przerwania. W czasie przerwy samochody zatrzymują się na prostej startowej, gdzie mechanicy mogą nad nimi pracować (poza dotankowywaniem). Zjazd do boksu w tym czasie oznacza karę drive-through, którą trzeba odbyć po wznowieniu wyścigu.
Jeśli wyścig nie zostaje wznowiony, za ostateczną klasyfikację przyjmuje się kolejność na końcu przedostatniego okrążenia przed przerwaniem wyścigu (np. jeśli do przerwania doszło na 60. okrążeniu, ostateczną klasyfikacją jest klasyfikacja po 58. okrążeniu).
Procedura startowa
30 minut przed startem okrążenia rozgrzewkowego: otwarcie boksów, kierowcy mogą wyjeżdżać na tor. Mogą pokonać dowolną liczbę okrążeń, przejeżdżając za każdym razem przez boksy. Gdy wyjadą na prostą startową, muszą ustawić się na odpowiedniej pozycji startowej.
15 minut przed startem okrążenia rozgrzewkowego: zamknięcie boksów. Każdy kierowca, który w tym momencie znajduje się w boksach, nie będzie mógł wyjechać na pola startowe.
10 minut przed startem okrążenia rozgrzewkowego: osoby postronne (dziennikarze, VIP-y) muszą opuścić pola startowe, na których pozostają wyłącznie sędziowie, członkowie zespołów i kierowcy.
5 minut przed startem okrążenia rozgrzewkowego: wszystkie samochody muszą mieć założone koła. Kierowcy nie spełniający tego warunku wystartują z końca stawki lub z boksów.
1 minuta przed startem okrążenia rozgrzewkowego: uruchomienie silników.
15 sekund przed startem okrążenia rozgrzewkowego: członkowie zespołów i sędziowie opuszczają pola startowe.
Start do okrążenia rozgrzewkowego sygnalizowany jest zapaleniem zielonego światła. W przypadku zgaśnięcia silnika kierowca jest obowiązany podnieść rękę. Gdy pozostali ruszą z miejsca, sędziowie mogą spróbować uruchomić samochód “na pych" (wtedy kierowca może wystartować do wyścigu z ostatniego pola startowego) lub wepchnąć do boksów (wtedy kierowca może wystartować z boksów). Podczas okrążenia rozgrzewkowego zakazane jest ćwiczenie startu oraz wyprzedzanie innych kierowców (za wyjątkiem awarii samochodu). Po zakończeniu okrążenia rozgrzewkowego rozpoczyna się właściwa procedura startowa. Pięć czerwonych świateł zapala się kolejno w jednosekundowych odstępach. Sygnałem do startu jest ich zgaszenie. Kierowca, któremu tuż przed startem zgaśnie silnik, obowiązany jest podnieść rękę. Procedura startu może zostać wówczas przerwana - kierowcy przejeżdżają jeszcze jedno okrążenie rozgrzewkowe (odejmowane od dystansu wyścigu), a sprawca przełożonego startu odsyłany jest na koniec stawki.
Jedyne wyjątki w procedurze startowej związane są z pogodą. Jeśli w ciągu ostatnich pięciu minut poprzedzających start zacznie padać deszcz, zespoły otrzymują dodatkowe 15 minut na zmianę opon na deszczowe. W przypadku szczególnie trudnych warunków atmosferycznych dyrektor wyścigu może opóźnić start lub zarządzić start za samochodem bezpieczeństwa (wtedy wyprzedzanie jest zakazane).
Kwalifikacje
O ustawieniu na starcie do niedzielnego wyścigu decyduje godzinna sesja kwalifikacyjna, rozgrywana w sobotę. Jest ona podzielona na trzy części:
Część 1: biorą w niej udział wszyscy kierowcy. Mają oni do dyspozycji 15 minut i nieograniczoną liczbę okrążeń. Po upływie kwadransa najwolniejszych sześciu kierowców kończy swój udział w kwalifikacjach i w niedzielę wystartują oni z pozycji 17-22.
Część 2: po pięciominutowej przerwie pozostałych 16 kierowców wyjeżdża na kolejną piętnastominutową sesję, po której znów odpada najwolniejsza szóstka - ci kierowcy zajmą pozycje startowe od 11 do 16. Czasy z pierwszej części są anulowane.
Część 3: po kolejnej pięciominutowej przerwie czołowa dziesiątka rywalizuje o najlepsze miejsca startowe. Ta część kwalifikacji trwa 20 minut, czasy z poprzednich części są anulowane. Kierowcy rozpoczynają ostatnią sesję z takim zapasem paliwa, z jakim planują wystartować w wyścigu (podczas dwóch pierwszych części można jeździć z dowolnym ładunkiem paliwa), a po sesji samochody są dotankowywane w zależności od liczby pokonanych okrążeń.
Zmieniony przez - aiiasse w dniu 2009-04-12 08:16:42
Krzysztof Piekarz
BoguslawR
Fana
chkk
