Rola i Funkcje Kwasów PUFA (NNKT)

Po krótce, wyjaśnienie podstawowych właściwości i znaczenia.

Rola kwasów omega (z nieopublikowanego poradnika suplementacji):

[Uproszczony do granic możliwości opis]

Kwasy tłuszczowe omega-3 (ALA, EPA, DHA) oraz niektóre omega-6 (GLA, DGLA) wykazują właściwości przeciwzalapalne, a więc powszechnie uznawane są za te „dobre”.


Kwasy tłuszczowe omega-6 (LA, ARA) wykazują właściwości prozapalne, a co za tym idzie powszechnie uważa się je za te „złe”(co nie do końca jest prawdą).


NNKT omega-3 odgrywają ważną rolę w utrzymywaniu właściwego stanu zdrowia m.in. przez:

· regulację ekspresji genów związanych ze stanami zapalnymi

· utrzymywanie równowagi i ochronę błon komórkowych

· wspomaganie komunikacji wewnątrzkomórkowej

· kontrolowanie różnorodnych funkcji metabolicznych przez mechanizm syntezy eikozanoidów

· rolę w produkcji i dystrybucji energii

· regulację cholesterolu i innych lipidów we krwi

· przeciwdziałanie zakrzepom (właściwości rozrzedzające krew)

· wzacnianie układu sercowo-naczyniowego

· regulację zaburzeń emocjonalnych (depresja, apatia, stany lękowe itd.)


ALA, EPA i DHA są kluczowymi strukturalnymi elementami błon komórkowych poprzez ich udział w tworzeniu fosfolipidów.


ALA jest używane przez ciało do produkcji EPA i DHA na drodze szlaku metabolicznego kwasów omega-3.


EPA i DHA są obecne w dużych stężeniach w mózgu i błonach komórek siatkówki. Uważa się, że są bardzo ważne w rozwoju oraz utrzymywaniu wysokiego poziomu funkcji poznawczych, w tym pamięci, koncentracji, poziomu inteligencji oraz ogólnie pojętych zdolności przyswajania oraz uczenia się. Uważa się też, że są w stanie zwiększyć metabolizm tkanki tłuszczowej przyczyniając się do utrzymania prawidłowej wagi ciała oraz pomagając w odchudzaniu.

DHA jest niezbędny w czasie ciąży i wczesnego dzieciństwa dla prawidłowego rozwoju układu nerwowego oraz mózgu. Wpływa bezpośrednio na poziom IQ noworodka. Obok żelaza i kwasu foliowego, jest obowiązkowym suplementem w czasie ciąży.


EPA jest bezpośrednio zaangażowany w syntezę określonych eikozanoidów, które zmniejszają stany zapalne. Eikozanoidy produkowane są tylko w sytuacji zapotrzebowania organizmu i mają wpływ na szeroki zakres procesów fizjologicznych.


EPA i DHA są prekursorami tzw. „resolvins” (struktury lipodowe) oraz protektyn, które odgrywają bardzo ważną rolę przeciwzapalną.


Rola NNKT omega-6 polega m.in. na:

· zapewnieniu normalnego wzrostu i rozwoju

· pobudzaniu wzrostu włosów i komórek skóry

· regulacji metabolizmu

· utrzymywaniu prawidłowej czynności układu rozrodczego

· utrzymywaniu prawidłowej masy kostnej

· gojeniu ran (reguluje krzepnięcie krwi)

· utrzymywaniu prawidłowego przekaźnictwo impulsów nerwowych

· zapewnieniu odpowiedniej czynności nerek i wątroby

· zapobieganiu infekcjom bakteryjnym i wirusowym


ale... nadmiar omega-6 zwiększa utlenianie cholesterolu LDL, co może prowadzić do odkładania utlenionego tłuszczu w ściankach tętnic prowadząc do ich stwardnienia, zwiężenia światła naczyń krwionośnych, a w konsekwencji chorób układu sercowo-naczyniowego lub zawału. Skutkiem hormownów tkankowych wytwarzanych przez omega-6 jest także pobudzenie proliferacji i rozrostu komórek nowotworowych szczególnie w okolicach gruczołu sutkowego, jelita grubego i prostaty.


LA jest przede wszystkim prekursorem ARA. Wykazujwykazuje istotny wpływ na zdrowie skóry, włosów i paznokci – funkcjonowanie gruczołów łojowych, zapobiega suchości i szorstkości skóry, a także zapobiega łamliwości włosów i paznokci. Niedobory (bardzo rzadkie) mogą prowadzić do różnych chorób skórnych między innymi do łuszczycy, rumienia, egzemy, rybiej łuski oraz atopowego zapalenia skóry.


GLA wykazuje działanie przeciwzapalne. Wykorzystywany w łagodzieniu objawów alergii, reumatoidalnego zapalenia stawów, a także leczeniu chorób skóry m.in. egzemy, atopowego zapalenia skóry, łuszczycy. Obniża wysokie ciśnienie krwi, zapobiega również zakrzepom poprzez jej rozrzedzenie. Wywiera ważny wpływ na zdrowie skóry - zapewnia nawilżenie, gładkość i elastyczność. Działa również przeciwświądowo. Teoretycznie GLA może być pozyskiwany z LA na drodze syntezy metabolicznej, jednak współczesny styl życia (dieta, stres, niewłaściwy sen czy brak ruchu) skutecznie zaburza produkcję enzymu odpowiedzialnego za ten proces.


DGLA jest bezpośrednim prekursorem prostaglandyn monoenowych, wykazujących działanie przeciwzapalne. Obejmuje ono supresję funkcji limfocytów T (hamowanie proliferacji i cytotoksyczności), a w konsekwencji hamowanie aktywacji monocytów i granulocytów. DGLA podobnie do GLA wykazuje dobre rezultaty w terapii schorzeń o podłożu zapalnym: we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego, w stanach zapalnych skóry.


ARA to typ kwasu o naturze nasilającej odpowiedź prozapalną. Jest ważnym składnikiem mózgu – chroni przed stresem oksydacyjnym, utrzymuje przepuszczalność bariery krew-mózg oraz bierze udział w aktywacji białka zaangażowanego we wzrost i naprawę neuronów. Wchodzi w skład fosfolipidów błon komórkowych. Stanowi prekursor syntezy eikozanoidów: prostaglandyn, prostacykliny, leukotrienów i tromboksanu – ważnej biologicznie grupy mediatorów zapalnych. Regulują one np. kurczliwość naczyń krwionośnych, wspomagają agregacje płytek krwi i uczestniczą w reakcjach zapalnych i alergicznych. Pochodne kwasu arachidonowego współuczestniczą we wszystkich etapach zapalenia i wytwarzane są w miejscu zapalenia w dużych ilościach z różnych źródeł.

W prawidłowych ilościach pełni funkcje pubudzające odpowiedź układu immunologicznego.

W nadmiarze, może samoistnie prowokować agresję autoimmunologiczną prowadząc do przewlekłych stanów zapalnych i w konsekwencji poważnych chorób.

Posumowanie:

· Kwasy omega-6 są również korzystne dla naszego zdrowia, jednak w nadmiarze mogą nam szkodzić

· Kwasy omega-3 pomagają równoważyć szkodliwy wpływ nadmiaru omega-6

· Kwasy omega-3 pomagają zachować zdrowe serce, umysł i ciało

PUFA I NNKT w pigułce.