alecki
Staw skokowy
Ruchy zgięcia grzbietowego oraz podeszwowego stopy odbywają się w stawie skokowo-goleniowym zwanym stawem skokowym górnym.
Powierzchnie stawowe są utworzone przez górną część kości skokowej tzw. bloczek, który stanowi główkę tego stawu oraz przez powierzchnie stawowe panewki stawowej, na którą składa się dolna część kości piszczelowej oraz powierzchnie stawowe obydwu kostek.
Kostka przyśrodkowa utworzona jest przez stożkowaty wyrostek końca dalszego kości piszczelowej, natomiast kostka boczna to analogiczne zakończenie kości strzałkowej. Obydwie kostki stanowią widełki obejmujące bloczek kości skokowej. Staw ten obejmuje torebka stawowa wzmocniona przez przylegające do niej silne układy więzadłowe. Grupa przyśrodkowa to więzadło trójgraniaste, składające się z czterech części, które promieniście odchodzą od kostki przyśrodkowej. Grupa boczna to trzy więzadła, które rozpoczynają się na kostce bocznej, a ich różnokierunkowy przebieg warunkuje stosunkowo silne wzmocnienie torebki stawowej.
Ruchy unoszenia przyśrodkowego (odwracanie) i unoszenia bocznego (nawracanie) brzegu stopy odbywają się w stawie skokowy dolnym, który funkcjonalnie stanowi jedną całość natomiast anatomicznie jest podzielony na dwie odrębne części.
Część tylna to staw skokowo-piętowy, część przednia to staw obejmujący połączenia pomiędzy kośćmi skokową, piętową i łódkowatą. Stawy te objęte są również silnymi układami torebkowo-więzadłowymi.
Uszkodzenie ścięgna Achillesa
Co to jest?
Uszkodzenie ścięgna Achillesa to jedno z najczęstszych urazów dotyczących ścięgien występujących w sporcie. Może dojść do zerwania całkowitego i częściowego (naderwania).
Kogo dotyczy?
Występuje głównie u sportowców grających w piłkę nożną, koszykówkę, siatkówkę, tenisa i lekkoatletów-skoczków wzwyż, w dal, biegaczy. Zdarza się również w sporcie amatorskim.
Zerwanie całkowite.
Zmiany degeneracyjne w ścięgnie piętowym pojawiają się już w wieku 25-30 lat, szczególnie po wcześniejszych urazach tej okolicy. Częste i zaniedbane stany zapalne osłabiają stopniowo ścięgno, ale można temu zapobiegać regularną aktywnością fizyczną. Do całkowitego zerwania dochodzi zwykle w ścięgnie zmienionym, które poddane zostaje wzmożonemu obciążeniu. Często występuje u osób, które po krótkiej przerwie w treningach wracają do sportu.
Objawy.
- Podczas urazu słyszalny trzask i silny przeszywający ból, który szybko zmniejsza się do tkliwości w okolicy ok. 2-5 cm nad piętą.
- Osłabieniu funkcji kończyny-niemożność normalnego chodzenia, stania na palcach, upośledzenie zginania podeszwowego (w stronę podłoża) stopy.
- Opuchnięcie okolicy ścięgna i obfity siniak na stopie i podudziu powstały na skutek krwawienia.
- Dotykiem wyczuwa się dołek w miejscu zerwania.
- Może dojść do oderwania ścięgna z fragmentem kości piętowej (złamanie z pociągania-awulsyjne).
Leczenie.
Należy jak najszybciej wykonać operacyjne zeszycie ścięgna-koniec do końca. Następnie unieruchomienie 6 tygodni w opatrunku gipsowym. Po zdjęciu gipsu powinno się ćwiczyć zesztywniały staw skokowy, w celu osiągnięcia pełnej ruchomości stopy-dopiero wówczas, można rozpocząć usprawnianie siły mięśniowej. Po takim uszkodzeniu treningi powinno się wznowić nie wcześniej niż po 6-8 miesiącach. W razie przeciwskazań do operacji (np. u osób w w podeszłym wieku), początkowo zakłada się opatrunek gipsowy, a następnie but z podwyższoną cholewką lub szyną zapobiegającą opadaniu stopy. Chroni to ścięgno przed niekorzystnymi w tym okresie naprężeniami.
Częściowe zerwanie (naderwanie) ścięgna Achillesa (piętowego) goi się z powstaniem blizny, która jest wyjątkowo podatna na stany zapalne. Powoduje to przewlekły, przeciągający się problem.
Objawy.
- Ból-najczęściej już w momencie urazu, który po zakończeniu treningu staje się kłujący i tnący.
- Podczas kolejnych treningów, po rozgrzewce, bolesność może znikać, pojawiając się jednak zdecydowanie intensywniej po zakończeniu ćwiczeń.
- Sztywność stopy-poranna i po wysiłku.
- Gdy ścięgno zacznie się goić-opuchlizna i wyraźna tkliwość po uciśnięciu uszkodzonego miejsca.
- W przypadkach przewlekłych dochodzi do zmniejszenia rozmiaru i siły mięśni po tylnej stronie podudzia-mięsień nie używany zanika.
Powinieneś:
- koniecznie zobaczyć się z lekarzem, gdyż późno podjęte leczenie jest trudniejsze,
- gdy dolegliwości są bardzo dokuczliwe-chodzenie o kulach, miejscowe okłady z lodu, fizykoterapia.
Lekarz:
- może unieruchomić Twoją stopę w opatrunku gipsowym na kilka tygodni,
- wstrzyknie w okolicę ścięgna lek sterydowy zmniejszający odczyn zapalny i ból,
- w przewlekłych dolegliwościach zaleci zabieg operacyjny, polegający na wycięciu zbliznowacenia ścięgna; po operacji-gips i rehabilitacja,
- nakłoni Cię do przerwy w treningach na 4-6 miesięcy.
"Typowym kandydatem do zerwania jest pracownik biurowy w średnim wieku, który po dłuższej przerwie w aktywności postanawia zagrać w tenisa lub piłkę nożną. "
Problemy związane ze ścięgnem Achillesa wytępują przede wszystkim u osób aktywnie sportowo w średnim wieku. Pojawia się ból z tyłu golenia i często następuje zerwanie ścięgna.
Ścięgno Achillesa jest silną strukturą łączącą mięśnie łydki z kością piętową. Mięśnie te (brzuchaty i płaszczkowaty) w czasie skurczu pociągają za ścięgno powodując zgięcie podeszwowe w stawie skokowym. Dzięki temu możemy np. wspiąć się na palce. Ruch ten jest też konieczny w czasie sprintu, skoków czy wspinania.
Najczęstszymi dysfunkcjami ścięgna Achillesa są zerwanie, zapalenie ościęgna i ścięgna, zapalenie kaletki głębokiej.
Nie zawsze patologia ścięgna Achillesa przebiega w ten sam sposób. Często zaczyna się od podrażnienia warstwy leżącej tuż nad ściegnem zwanej ościegnem. Dookoła ścięgna powstaje wtedy ostry stan zapalny. Nieodpowiednie postępowanie w takiej sytuacji prowadzi do przejścia w stan przewlekły.
Innym razem dolegliwości bólowe zaczynają się od zapalenia kaletki głębokiej ścięgna, czyli struktury, która znajduje się pomiędzy kością piętową a ścięgnem. Jest to charakterystyczna dolegliwość u piłkarzy, spowodowana często powtarzanym przeciążeniem, niodpowiednio prowadzonym treningiem, w którym brak jest czasu na odpoczynek, nieodpowiednim obuwiem uciskającym na ścięgno, zmianą obuwia na nowe.
W skrajnych przypadkach może nastąpić całkowite zerwnie ścięgna Achillesa (zdjęcie powyżej). Typowym kandydatem do zerwania jest pracownik biurowy w średnim wieku, który po dłuższej przerwie w aktywności postanawia zagrać w tenisa lub piłkę nożną. Powodem zerwania jest przykurcz mięśni łydki, brak lub nieodpowiednia rozgrzewka, nagły wzrost intensywności treningu. Do innych czynników należy:
- wiek (ścięgno słabnie z biegiem lat)
- wysokie sklepienie stopy
- deformacja kości piętowej
- stopa ustawiona w nawróceniu
Poprawna diagnoza w przypadku całkowitego zerwania nie powinna sprawić lekarzowi większych problemów. Wywiad i badanie kliniczne dają praktycznie 100% pewnośc w ocenie urazu. W przypadku wątpliwości, np. przy częściowych zerwaniach pomocne jest badanie ultrasonograficzne (USG). Jest ono również niezastąpione w przypadku zapalenia ścięgna, ościęgna czy klatki głębokiej.
Objawy zerwania ścięgna:
- intensywny i ostry ból
- słyszalny trzask w momencie zerwania
- duży obrzęk ścięgna
- niemożność chodzenia czy stania na palcach
Jeśli stwierdzi się powyższe objawy należy natychmiast przerwać ćwiczenia, ścięgną obłożyć lodem, przyjąć leki przeciwbólowe i unieruchomić. Odpowiednie postępowanie może pomóc pozbyć się dolegliwości. Podstawą rehabilitacji są ćwiczenia rozciągające mięśnie w trakcie skurczu. Aby zapobiec kolejnym urazom, należy skorygować program treningu (czas trwania, częstotliwość, odpowiednia przerwy na odpoczynek). Wzmacnianie i rozciąganie mięsni powinno odbywać się regularnie.
W przypadku całkowitego zerwania konieczna staje się operacja. Isnieje wiele technik zaopatrzenia chirurgicznego, a wszystkie sprowadzają się do połączenia dwóch wolnych końców zerwanego ścięgna. Najbardziej adekwatne wydaje się anatomiczne odtworzenie spiralnego przebiegu włókien ścięgna bez ich nadmiernego skrócenia. W trakcie zabiegu rozważa się wzmocnienie ścięgna np. za pomocą ścięgna mięśni podeszwowego (kliknij na zdjęcie z prawej strony tematu w celu powiększenia). Intensywna, wysokospecjalistyczna rehabilitacja bezpośrednio po zabiegu pozwala na szybki powrót do optymalnej sprawności, a później do treningów i profesjonalnego uprawiania sportu.
Objawy zapalenia ścięgna:
- ból, dyskomfort w okolicy pięty, ścięgna lub mięśni łydki
- obrzęk i zaczerwienienie nad ścięgnem
- wytworzenie guzków na przebiegu ścięgna
- słyszalne i wyczuwalne trzesczenie w ścięgnie
Autor: Marcin Hartel
Recenzent: prof. dr hab. n. med. Tadeusz S. Gaździk, lekarz Marcin Nolewajka
Wprowadzony do archiwum: 2000-11-14
Zmieniony przez - alecki w dniu 2005-08-19 18:57:22
Zmieniony przez - alecki w dniu 2005-08-19 18:57:52
Zmieniony przez - alecki w dniu 2005-08-19 18:58:33
Ruchy zgięcia grzbietowego oraz podeszwowego stopy odbywają się w stawie skokowo-goleniowym zwanym stawem skokowym górnym.
Powierzchnie stawowe są utworzone przez górną część kości skokowej tzw. bloczek, który stanowi główkę tego stawu oraz przez powierzchnie stawowe panewki stawowej, na którą składa się dolna część kości piszczelowej oraz powierzchnie stawowe obydwu kostek.
Kostka przyśrodkowa utworzona jest przez stożkowaty wyrostek końca dalszego kości piszczelowej, natomiast kostka boczna to analogiczne zakończenie kości strzałkowej. Obydwie kostki stanowią widełki obejmujące bloczek kości skokowej. Staw ten obejmuje torebka stawowa wzmocniona przez przylegające do niej silne układy więzadłowe. Grupa przyśrodkowa to więzadło trójgraniaste, składające się z czterech części, które promieniście odchodzą od kostki przyśrodkowej. Grupa boczna to trzy więzadła, które rozpoczynają się na kostce bocznej, a ich różnokierunkowy przebieg warunkuje stosunkowo silne wzmocnienie torebki stawowej.
Ruchy unoszenia przyśrodkowego (odwracanie) i unoszenia bocznego (nawracanie) brzegu stopy odbywają się w stawie skokowy dolnym, który funkcjonalnie stanowi jedną całość natomiast anatomicznie jest podzielony na dwie odrębne części.
Część tylna to staw skokowo-piętowy, część przednia to staw obejmujący połączenia pomiędzy kośćmi skokową, piętową i łódkowatą. Stawy te objęte są również silnymi układami torebkowo-więzadłowymi.
Uszkodzenie ścięgna Achillesa
Co to jest?
Uszkodzenie ścięgna Achillesa to jedno z najczęstszych urazów dotyczących ścięgien występujących w sporcie. Może dojść do zerwania całkowitego i częściowego (naderwania).
Kogo dotyczy?
Występuje głównie u sportowców grających w piłkę nożną, koszykówkę, siatkówkę, tenisa i lekkoatletów-skoczków wzwyż, w dal, biegaczy. Zdarza się również w sporcie amatorskim.
Zerwanie całkowite.
Zmiany degeneracyjne w ścięgnie piętowym pojawiają się już w wieku 25-30 lat, szczególnie po wcześniejszych urazach tej okolicy. Częste i zaniedbane stany zapalne osłabiają stopniowo ścięgno, ale można temu zapobiegać regularną aktywnością fizyczną. Do całkowitego zerwania dochodzi zwykle w ścięgnie zmienionym, które poddane zostaje wzmożonemu obciążeniu. Często występuje u osób, które po krótkiej przerwie w treningach wracają do sportu.
Objawy.
- Podczas urazu słyszalny trzask i silny przeszywający ból, który szybko zmniejsza się do tkliwości w okolicy ok. 2-5 cm nad piętą.
- Osłabieniu funkcji kończyny-niemożność normalnego chodzenia, stania na palcach, upośledzenie zginania podeszwowego (w stronę podłoża) stopy.
- Opuchnięcie okolicy ścięgna i obfity siniak na stopie i podudziu powstały na skutek krwawienia.
- Dotykiem wyczuwa się dołek w miejscu zerwania.
- Może dojść do oderwania ścięgna z fragmentem kości piętowej (złamanie z pociągania-awulsyjne).
Leczenie.
Należy jak najszybciej wykonać operacyjne zeszycie ścięgna-koniec do końca. Następnie unieruchomienie 6 tygodni w opatrunku gipsowym. Po zdjęciu gipsu powinno się ćwiczyć zesztywniały staw skokowy, w celu osiągnięcia pełnej ruchomości stopy-dopiero wówczas, można rozpocząć usprawnianie siły mięśniowej. Po takim uszkodzeniu treningi powinno się wznowić nie wcześniej niż po 6-8 miesiącach. W razie przeciwskazań do operacji (np. u osób w w podeszłym wieku), początkowo zakłada się opatrunek gipsowy, a następnie but z podwyższoną cholewką lub szyną zapobiegającą opadaniu stopy. Chroni to ścięgno przed niekorzystnymi w tym okresie naprężeniami.
Częściowe zerwanie (naderwanie) ścięgna Achillesa (piętowego) goi się z powstaniem blizny, która jest wyjątkowo podatna na stany zapalne. Powoduje to przewlekły, przeciągający się problem.
Objawy.
- Ból-najczęściej już w momencie urazu, który po zakończeniu treningu staje się kłujący i tnący.
- Podczas kolejnych treningów, po rozgrzewce, bolesność może znikać, pojawiając się jednak zdecydowanie intensywniej po zakończeniu ćwiczeń.
- Sztywność stopy-poranna i po wysiłku.
- Gdy ścięgno zacznie się goić-opuchlizna i wyraźna tkliwość po uciśnięciu uszkodzonego miejsca.
- W przypadkach przewlekłych dochodzi do zmniejszenia rozmiaru i siły mięśni po tylnej stronie podudzia-mięsień nie używany zanika.
Powinieneś:
- koniecznie zobaczyć się z lekarzem, gdyż późno podjęte leczenie jest trudniejsze,
- gdy dolegliwości są bardzo dokuczliwe-chodzenie o kulach, miejscowe okłady z lodu, fizykoterapia.
Lekarz:
- może unieruchomić Twoją stopę w opatrunku gipsowym na kilka tygodni,
- wstrzyknie w okolicę ścięgna lek sterydowy zmniejszający odczyn zapalny i ból,
- w przewlekłych dolegliwościach zaleci zabieg operacyjny, polegający na wycięciu zbliznowacenia ścięgna; po operacji-gips i rehabilitacja,
- nakłoni Cię do przerwy w treningach na 4-6 miesięcy.
"Typowym kandydatem do zerwania jest pracownik biurowy w średnim wieku, który po dłuższej przerwie w aktywności postanawia zagrać w tenisa lub piłkę nożną. "
Problemy związane ze ścięgnem Achillesa wytępują przede wszystkim u osób aktywnie sportowo w średnim wieku. Pojawia się ból z tyłu golenia i często następuje zerwanie ścięgna.
Ścięgno Achillesa jest silną strukturą łączącą mięśnie łydki z kością piętową. Mięśnie te (brzuchaty i płaszczkowaty) w czasie skurczu pociągają za ścięgno powodując zgięcie podeszwowe w stawie skokowym. Dzięki temu możemy np. wspiąć się na palce. Ruch ten jest też konieczny w czasie sprintu, skoków czy wspinania.
Najczęstszymi dysfunkcjami ścięgna Achillesa są zerwanie, zapalenie ościęgna i ścięgna, zapalenie kaletki głębokiej.
Nie zawsze patologia ścięgna Achillesa przebiega w ten sam sposób. Często zaczyna się od podrażnienia warstwy leżącej tuż nad ściegnem zwanej ościegnem. Dookoła ścięgna powstaje wtedy ostry stan zapalny. Nieodpowiednie postępowanie w takiej sytuacji prowadzi do przejścia w stan przewlekły.
Innym razem dolegliwości bólowe zaczynają się od zapalenia kaletki głębokiej ścięgna, czyli struktury, która znajduje się pomiędzy kością piętową a ścięgnem. Jest to charakterystyczna dolegliwość u piłkarzy, spowodowana często powtarzanym przeciążeniem, niodpowiednio prowadzonym treningiem, w którym brak jest czasu na odpoczynek, nieodpowiednim obuwiem uciskającym na ścięgno, zmianą obuwia na nowe.
W skrajnych przypadkach może nastąpić całkowite zerwnie ścięgna Achillesa (zdjęcie powyżej). Typowym kandydatem do zerwania jest pracownik biurowy w średnim wieku, który po dłuższej przerwie w aktywności postanawia zagrać w tenisa lub piłkę nożną. Powodem zerwania jest przykurcz mięśni łydki, brak lub nieodpowiednia rozgrzewka, nagły wzrost intensywności treningu. Do innych czynników należy:
- wiek (ścięgno słabnie z biegiem lat)
- wysokie sklepienie stopy
- deformacja kości piętowej
- stopa ustawiona w nawróceniu
Poprawna diagnoza w przypadku całkowitego zerwania nie powinna sprawić lekarzowi większych problemów. Wywiad i badanie kliniczne dają praktycznie 100% pewnośc w ocenie urazu. W przypadku wątpliwości, np. przy częściowych zerwaniach pomocne jest badanie ultrasonograficzne (USG). Jest ono również niezastąpione w przypadku zapalenia ścięgna, ościęgna czy klatki głębokiej.
Objawy zerwania ścięgna:
- intensywny i ostry ból
- słyszalny trzask w momencie zerwania
- duży obrzęk ścięgna
- niemożność chodzenia czy stania na palcach
Jeśli stwierdzi się powyższe objawy należy natychmiast przerwać ćwiczenia, ścięgną obłożyć lodem, przyjąć leki przeciwbólowe i unieruchomić. Odpowiednie postępowanie może pomóc pozbyć się dolegliwości. Podstawą rehabilitacji są ćwiczenia rozciągające mięśnie w trakcie skurczu. Aby zapobiec kolejnym urazom, należy skorygować program treningu (czas trwania, częstotliwość, odpowiednia przerwy na odpoczynek). Wzmacnianie i rozciąganie mięsni powinno odbywać się regularnie.
W przypadku całkowitego zerwania konieczna staje się operacja. Isnieje wiele technik zaopatrzenia chirurgicznego, a wszystkie sprowadzają się do połączenia dwóch wolnych końców zerwanego ścięgna. Najbardziej adekwatne wydaje się anatomiczne odtworzenie spiralnego przebiegu włókien ścięgna bez ich nadmiernego skrócenia. W trakcie zabiegu rozważa się wzmocnienie ścięgna np. za pomocą ścięgna mięśni podeszwowego (kliknij na zdjęcie z prawej strony tematu w celu powiększenia). Intensywna, wysokospecjalistyczna rehabilitacja bezpośrednio po zabiegu pozwala na szybki powrót do optymalnej sprawności, a później do treningów i profesjonalnego uprawiania sportu.
Objawy zapalenia ścięgna:
- ból, dyskomfort w okolicy pięty, ścięgna lub mięśni łydki
- obrzęk i zaczerwienienie nad ścięgnem
- wytworzenie guzków na przebiegu ścięgna
- słyszalne i wyczuwalne trzesczenie w ścięgnie
Autor: Marcin Hartel
Recenzent: prof. dr hab. n. med. Tadeusz S. Gaździk, lekarz Marcin Nolewajka
Wprowadzony do archiwum: 2000-11-14
Zmieniony przez - alecki w dniu 2005-08-19 18:57:22
Zmieniony przez - alecki w dniu 2005-08-19 18:57:52
Zmieniony przez - alecki w dniu 2005-08-19 18:58:33
Krzysztof Piekarz
