sadq
Dalsza czesc artykulow z serii " Co pomaga a co szkodzi " Dzis juz literka B :)
Mówimy dzieciom: „Jedz marchew, jest dobra na oczy". To prawda. Marchew jest pełna karotenoidów, w tym beta-karote-nu. Pożywienie bogate w karotenoidy zapo¬biega zaćmie i związanego z wiekiem zwyrodnienia plamki żółtej (choroby siatkówki). Beta--karoten i inne karotenoidy obniżają też ryzyko zacho¬rowania na pewne rodzaje raka. Dla palaczy może jednak być nawet szkodliwy.
Jak on działa?
Beta-karoten to najcz꬜ciej spotykany karo-tenoid. Do tej grupy należy ponad 500 barwików roślin¬nych, które mają barwę od czerwo¬nej, żółtej, poma¬rańczowej do ciem¬nozielonej. W orga¬nizmie człowieka część beta-karotenu jest przekształ¬cana w witaminę A (retinol). Chociaż wita¬mina A w dużych ilościach jest szkodliwa, to duże ilości beta-karotenu nie są niebezpieczne, ponieważ organizm zmienia w witaminę A tyl¬ko tyle tego karotenoidu, ile mu potrzeba.
Jak każdy przeciwutleniacz, beta-karoten chroni organizm przed wolnymi rodnikami, nietrwałymi cząsteczkami, które uszkadzają komórki. Ogranicza w ten sposób rozwój nie¬prawidłowych komórek i zapobiega powsta¬waniu raka piersi, prostaty, płuc i żołądka. Spożywanie beta-karotenu wzmacnia także układ odpornościowy, pomaga obniżyć po¬ziom LDL („złego" cholesterolu) i podwyższyć poziom HDL („dobrego" cholesterolu) oraz zmniejszyć ryzyko chorób serca.
Najpierw żywność
Eksperci zgadzają się, że najlepszym źródłem beta-karotenu jest żywnos'ć. Ponieważ jest on żółtopomarańczowym barwnikiem, jego źró¬dła są łatwe do ustalenia: to owoce i warzywa,
mocno pomarańczowe, żółte lub czerwone. Im bardziej intensywny kolor, tym wyższa za¬wartość beta-karotenu. Marchewka i pomido¬ry są tego doskonałym przykładem. Ich wyraź¬ny kolor odzwierciedla znaczne ilości beta-ka¬rotenu, które zawierają. Innymi źródłami są pomarańcze, dynie, morele, brzoskwinie, nek-tarynki. Beta-karoten znajduje się takie w ciemnych warzywach liściastych, takich jak kapusta, szpinak, brokuły i jarmuż.
Ile trzeba go zjeść?
Nie ustalono dziennej normy spożycia beta--karotenu i innych karotenoidów. Określa się ją jedynie dla witaminy A, będącej produk¬tem przemiany karotenoidów, na 5000 j.m. Dietetycy sądzą jednak, że 5 porcji owoców lub warzyw dziennie zapewnia dostateczną ilos'ć beta-karotenu. A oto ile karotenu za¬wierają poszczególne z nich:
• Jedna przeciętnej wielkości marchew zawie¬ra 5 mg beta-karotenu.
• Pół szklanki gotowanych słodkich ziemnia¬ków zawiera około 9 mg beta-karotenu.
• Połowa różowego grejpfruta - 1,6 mg beta--karotenu oraz ponad 4 mg likopenu, inne¬go ważnego karotenoidu. Trzy czwarte szklanki soku pomidorowego zawiera oko¬ło 15 mg likopenu.
• Pół szklanki gotowanego jarmużu dostar¬cza około 3 mg beta-karotenu oraz ponad 14 mg karotenoidów luteiny i zeaksantyny.
Spory o dodatki dietetyczne
Zdaniem niektórych osób, dodatki dietetycz¬ne (suplementy) mają magiczną moc, ale w przypadku beta-karotenu wyniki są alar¬mujące. Badania wykazały, że suplementy nie dają żadnej ochrony przed rakiem i choroba¬mi serca. W dwóch innych badaniach stwier¬dzono, że nałogowi palacze przyjmujący pre¬paraty beta-karotenu byli bardziej zagrożeni zachorowaniem na raka.
Czy zatem mamy zażywać preparaty beta--karotenu? Palacze na pewno nie. Pozostali tak, jeśli nie jedzą owoców i warzyw, w dawce 6-15 mg na dzień. Jedno jest pewne - środek odżywczy w pigułce nie zastąpi zdrowej diety
Mówimy dzieciom: „Jedz marchew, jest dobra na oczy". To prawda. Marchew jest pełna karotenoidów, w tym beta-karote-nu. Pożywienie bogate w karotenoidy zapo¬biega zaćmie i związanego z wiekiem zwyrodnienia plamki żółtej (choroby siatkówki). Beta--karoten i inne karotenoidy obniżają też ryzyko zacho¬rowania na pewne rodzaje raka. Dla palaczy może jednak być nawet szkodliwy.
Jak on działa?
Beta-karoten to najcz꬜ciej spotykany karo-tenoid. Do tej grupy należy ponad 500 barwików roślin¬nych, które mają barwę od czerwo¬nej, żółtej, poma¬rańczowej do ciem¬nozielonej. W orga¬nizmie człowieka część beta-karotenu jest przekształ¬cana w witaminę A (retinol). Chociaż wita¬mina A w dużych ilościach jest szkodliwa, to duże ilości beta-karotenu nie są niebezpieczne, ponieważ organizm zmienia w witaminę A tyl¬ko tyle tego karotenoidu, ile mu potrzeba.
Jak każdy przeciwutleniacz, beta-karoten chroni organizm przed wolnymi rodnikami, nietrwałymi cząsteczkami, które uszkadzają komórki. Ogranicza w ten sposób rozwój nie¬prawidłowych komórek i zapobiega powsta¬waniu raka piersi, prostaty, płuc i żołądka. Spożywanie beta-karotenu wzmacnia także układ odpornościowy, pomaga obniżyć po¬ziom LDL („złego" cholesterolu) i podwyższyć poziom HDL („dobrego" cholesterolu) oraz zmniejszyć ryzyko chorób serca.
Najpierw żywność
Eksperci zgadzają się, że najlepszym źródłem beta-karotenu jest żywnos'ć. Ponieważ jest on żółtopomarańczowym barwnikiem, jego źró¬dła są łatwe do ustalenia: to owoce i warzywa,
mocno pomarańczowe, żółte lub czerwone. Im bardziej intensywny kolor, tym wyższa za¬wartość beta-karotenu. Marchewka i pomido¬ry są tego doskonałym przykładem. Ich wyraź¬ny kolor odzwierciedla znaczne ilości beta-ka¬rotenu, które zawierają. Innymi źródłami są pomarańcze, dynie, morele, brzoskwinie, nek-tarynki. Beta-karoten znajduje się takie w ciemnych warzywach liściastych, takich jak kapusta, szpinak, brokuły i jarmuż.
Ile trzeba go zjeść?
Nie ustalono dziennej normy spożycia beta--karotenu i innych karotenoidów. Określa się ją jedynie dla witaminy A, będącej produk¬tem przemiany karotenoidów, na 5000 j.m. Dietetycy sądzą jednak, że 5 porcji owoców lub warzyw dziennie zapewnia dostateczną ilos'ć beta-karotenu. A oto ile karotenu za¬wierają poszczególne z nich:
• Jedna przeciętnej wielkości marchew zawie¬ra 5 mg beta-karotenu.
• Pół szklanki gotowanych słodkich ziemnia¬ków zawiera około 9 mg beta-karotenu.
• Połowa różowego grejpfruta - 1,6 mg beta--karotenu oraz ponad 4 mg likopenu, inne¬go ważnego karotenoidu. Trzy czwarte szklanki soku pomidorowego zawiera oko¬ło 15 mg likopenu.
• Pół szklanki gotowanego jarmużu dostar¬cza około 3 mg beta-karotenu oraz ponad 14 mg karotenoidów luteiny i zeaksantyny.
Spory o dodatki dietetyczne
Zdaniem niektórych osób, dodatki dietetycz¬ne (suplementy) mają magiczną moc, ale w przypadku beta-karotenu wyniki są alar¬mujące. Badania wykazały, że suplementy nie dają żadnej ochrony przed rakiem i choroba¬mi serca. W dwóch innych badaniach stwier¬dzono, że nałogowi palacze przyjmujący pre¬paraty beta-karotenu byli bardziej zagrożeni zachorowaniem na raka.
Czy zatem mamy zażywać preparaty beta--karotenu? Palacze na pewno nie. Pozostali tak, jeśli nie jedzą owoców i warzyw, w dawce 6-15 mg na dzień. Jedno jest pewne - środek odżywczy w pigułce nie zastąpi zdrowej diety
Krzysztof Piekarz
coraMietka
Rothen
Charon
zakrześ
