sadq
Jeśli przyjrzeć się tradycyjnej diecie, można by przypuszczać, że człowiek potrzebuje ogromnych dawek cholesterolu. A przecież to nie jest prawda. Ludzka wątroba produkuje cholesterol na potrzeby organizmu. Znajduje się on we wszystkich tkankach, jest bowiem składnikiem błony komórkowej i nerwów. Dostarczanie dodatkowych ilości cholesterolu przez niewłaściwą dietę podwyższa ryzyko za¬wału serca i udaru mózgu. Im mniej choleste¬rolu, tym lepiej.
Cholesterol niezbędny, ale i niebezpieczny
Niezależnie od swoich szkodliwych właściwo¬ści, cholesterol ma kilka zalet. Pomaga organi¬zmowi trawić tłuszcze, produkować hormony i witaminę D. Ale cholesterol jest substancją woskowatą i może przylegać do ścian tętnic. Czasami wbudowuje się w nie, tworząc płytki: grube twardniejące warstwy, które zatykają na¬czynia krwionośne i pogarszają przepływ krwi.
W średnim wieku zbyt wysoki poziom cho¬lesterolu może być niebezpieczny. Dlatego mężczyźni w wieku między 35 a 65 rokiem ży¬cia, a kobiety między 45 a 65 rokiem życia po¬winni kontrolować poziom cholesterolu przy¬najmniej raz na 5 lat. Jednak chorzy na serce muszą badać go znacznie częściej, tak jak zale¬ca im kardiolog.
Poziom cholesterolu całkowitego, mierzo¬nego w miligramach w osoczu na decylitr krwi (mg/dl), jest klasyfikowany następująco: mniej niż 200 mg/dl (prawidłowy); 200-239 mg/dl (graniczny); 240 mg/dl i więcej (wysoki). Jed¬nakże ostatnie badania wykazały, że nawet osoby z prawidłowym poziomem cholesterolu mogą być zagrożone problemami naczynio¬wymi, tak więc poziom 140 mg/dl (ale nie mniej) wydaje się najlepszy.
„Dobry" i „zły" cholesterol
Oprócz poziomu cholesterolu w organizmie, duże znaczenie ma również stężenie trój glice¬rydów (tłuszczów, które stanowią paliwo dla organizmu) i dwóch białek we krwi, które przenoszą cholesterol. Są to lipoproteiny wy¬sokiej gęstości (high density lipoprotein -HDL) i lipoproteiny niskiej gęstości (low-density lipoprotein - LDL).HDL jest nazywany dobrym cholestero¬lem, ponieważ przenosi cholesterol z naczyń krwionośnych do wątroby. LDL natomiast jest uważany za zły cholesterol, gdyż powoduje wbudowywanie się cholesterolu w ściany tęt¬nic. Stężenia tych trzech składników są mie¬rzone podczas badania poziomu cholesterolu całkowitego we krwi. Właściwe leczenie spro¬wadza się nie tylko do obniżenia stężenia cho¬lesterolu, ale także do podwyższenia HDL i obniżenia LDL oraz trój glicerydów.
Obniżanie poziomu cholesterolu
Najlepszym sposobem na osiągnięcie prawi¬dłowego profilu cholesterolu jest zmniejszenie ilości tłuszczów, które otrzymuje organizm, tak żeby dostarczały one nie więcej niż 30% dziennego zapotrzebowania kalorycznego. Tłuszcze nasycone, znajdujące się w produk¬tach pochodzenia zwierzęcego, są najbardziej niebezpieczne. Nie więcej niż jedną trzecią dziennego spożycia tłuszczów powinny stano¬wić tłuszcze nasycone. Osoby z podwyższo¬nym poziomem cholesterolu powinny jeść dziennie mniej niż 300 mg cholesterolu.
Jako codzienne źródło białka poleca się małe ilości chudego mięsa i ryb lub różne połączenia ziaren i fasoli. Do gotowania trzeba używać tłuszczów jednonienasyconych, ta¬kich jak bezerukowy olej rzepakowy albo oli¬wa z oliwek.
Zjadanie większych ilości rozpuszczalnego błonnika, znajdującego się w owsie, fasoli, gro¬chu, świeżych i suszonych owocach i warzy¬wach, obniża LDL. Dodatki dietetyczne zawie¬rające duże ilosści błonnika, szczególnie te z babką płesznik (psyllium), obniżają stężenie cholesterolu, poprawiają stosunek HDL do LDL, ale mogą zaburzać pracę jelit.
Badania wykazały, że dzienna dieta zawie¬rająca 3 porcje pokarmów sojowych, w któ¬rych są estrogeny z soi zwane izoflawonami, obniża poziom cholesterolu o 9 mg.
Ćwiczenia fizyczne także mogą być tu po¬mocne, nie tylko bowiem powodują spadek wagi i obniżenie stężenia cholesterolu, ale tak¬że podwyższają cholesterol HDL. Palenie pa¬pierosów działa odwrotnie: obniża poziom HDL i podwyższa LDL.
Jeśli dieta, ćwiczenia i zaprzestanie palenia nie obniżają poziomu cholesterolu, lekarz może zapisać leki (zob. tabela powyżej).
Dobre wiadomości
Mały wysiłek daje duże wyniki. Każdy 1 mg obniżonego poziomu cholesterolu zmniejsza ryzyko zawału o 2-3%. Kiedy stężenie chole¬sterolu obniży się o 10%, ryzyko zawału sera zostaje zredukowane aż o 20%.
Leki obniżające poziom cholesterolu
Na rynku jest duży wybór leków obniżających poziom cholesterolu. Każdy należy do jednej z czterech kategorii Poniżej wymieniono te kategorie, leki i sposób działania, objawy niepożądane i uwagi dodatkowe.
Inhibitory reduktazy HMG - koenzymu A (statyny)
fluwastatyna (Lescol) lowastatyna (Mevacor) prawastatyna (Pravachol)
simwastatyna (Zocor)
atorwastyna (Sortis) ceriwastyna (Lipobay)
Blokują w wątrobie enzym konieczny do produkcji cholesterolu. Powodują, że organizm wykorzystuje cholesterol znajdujący się we krwi.
Niegroźne i odwracalne zmiany w czynności wątroby, zaburzenia mięśniowe i żołądkowo-jelitowe
Obniżając cholesterol, zmniejszają ryzyko zawal serca i udaru mózgu u osób z chorobami serca i naczyń. Wyższe dawki są skuteczniejsze w kontrolowaniu nadmiernej ilości trójglii
Kwas nikotynowy
Kwas nikotynowy - (witamina B3) (Niacyn)
Hamuje produkcję ttuszczu w wątrobie. Jest najbardziej skuteczny w podnoszeniu HDL, a także w eliminowaniu nadmiaru trójglicerydów.
Pieczenie i zaczerwienienie twarzy po każdej dawce, spadek apetytu, bóle brzucha, odruchy alergiczne, zaostrzenie choroby wrzodowej, wzrost poziomu enzymów wątrobowych we krwi
Preparat jest produkowany w dwóch odmianach: szybko działającej (Niacyn) i uwalnianej stopniowo (Acipimoks). Uwalniana stopniowo forma niacyny bardziej niekorzystnie oddziałuje na wątrobę niż szybko działająca. Wyjątek stanowi nowy preparat Niaspan o powolnym uwalnianiu, sprzedawany jedynie w USA. Jest lepiej tolerowany.
Pochodne kwasu fibrynowego (fibraty)
gemfibrozil (Gevilon) fenofibrat (Lipanthyl) bezafibrat (Bezalip) Obniżają poziom trójglicerydów i podwyższają HDL; są mniej skuteczne w obniżaniu LDL.
Mogą wzmagać ryzyko powstawania kamieni żółciowych, upośledzać funkcje wątroby, powodować zaburzenia żotądkowo-jelitowe i mięśniowe.
Ponieważ nie obniżają skutecznie poziomu LDL, nie są zalecane w leczeniu chorób serca. Ten typ leków wzmaga działanie leków przeciwzakrzepowych, podwyższa ryzyko krwotoków, nasila działanie niektórych leków przeciwcukrzycowych.
Żywice hamujące wchłanianie kwasów żółciowych
colestipol (Colestid)cholestyramina (Ouestran)
Wiążą się z żółcią, wydzieliną
wątroby, zawierającą m.in. cholesterol, zmuszając organizm do wykorzystywania cholesterolu z krwi.
Nieznaczne podwyższenie poziomu trójglicerydów, zaparcia, zgaga, nudności, odbijanie się, gazy. Nie wolno stosować u osób z poważnymi zaburzeniami funkcji nerek, przy chorobie wrzodowej lub hemoroidach.
Te leki nie są wchłaniane systemowo, ale mogą obniżać wchłanianie innych leków, jeśli są przyjmowane w tym samym czasie
Tabelka sie troche rozsypala i moga w niej wystepowac bledy
Cholesterol niezbędny, ale i niebezpieczny
Niezależnie od swoich szkodliwych właściwo¬ści, cholesterol ma kilka zalet. Pomaga organi¬zmowi trawić tłuszcze, produkować hormony i witaminę D. Ale cholesterol jest substancją woskowatą i może przylegać do ścian tętnic. Czasami wbudowuje się w nie, tworząc płytki: grube twardniejące warstwy, które zatykają na¬czynia krwionośne i pogarszają przepływ krwi.
W średnim wieku zbyt wysoki poziom cho¬lesterolu może być niebezpieczny. Dlatego mężczyźni w wieku między 35 a 65 rokiem ży¬cia, a kobiety między 45 a 65 rokiem życia po¬winni kontrolować poziom cholesterolu przy¬najmniej raz na 5 lat. Jednak chorzy na serce muszą badać go znacznie częściej, tak jak zale¬ca im kardiolog.
Poziom cholesterolu całkowitego, mierzo¬nego w miligramach w osoczu na decylitr krwi (mg/dl), jest klasyfikowany następująco: mniej niż 200 mg/dl (prawidłowy); 200-239 mg/dl (graniczny); 240 mg/dl i więcej (wysoki). Jed¬nakże ostatnie badania wykazały, że nawet osoby z prawidłowym poziomem cholesterolu mogą być zagrożone problemami naczynio¬wymi, tak więc poziom 140 mg/dl (ale nie mniej) wydaje się najlepszy.
„Dobry" i „zły" cholesterol
Oprócz poziomu cholesterolu w organizmie, duże znaczenie ma również stężenie trój glice¬rydów (tłuszczów, które stanowią paliwo dla organizmu) i dwóch białek we krwi, które przenoszą cholesterol. Są to lipoproteiny wy¬sokiej gęstości (high density lipoprotein -HDL) i lipoproteiny niskiej gęstości (low-density lipoprotein - LDL).HDL jest nazywany dobrym cholestero¬lem, ponieważ przenosi cholesterol z naczyń krwionośnych do wątroby. LDL natomiast jest uważany za zły cholesterol, gdyż powoduje wbudowywanie się cholesterolu w ściany tęt¬nic. Stężenia tych trzech składników są mie¬rzone podczas badania poziomu cholesterolu całkowitego we krwi. Właściwe leczenie spro¬wadza się nie tylko do obniżenia stężenia cho¬lesterolu, ale także do podwyższenia HDL i obniżenia LDL oraz trój glicerydów.
Obniżanie poziomu cholesterolu
Najlepszym sposobem na osiągnięcie prawi¬dłowego profilu cholesterolu jest zmniejszenie ilości tłuszczów, które otrzymuje organizm, tak żeby dostarczały one nie więcej niż 30% dziennego zapotrzebowania kalorycznego. Tłuszcze nasycone, znajdujące się w produk¬tach pochodzenia zwierzęcego, są najbardziej niebezpieczne. Nie więcej niż jedną trzecią dziennego spożycia tłuszczów powinny stano¬wić tłuszcze nasycone. Osoby z podwyższo¬nym poziomem cholesterolu powinny jeść dziennie mniej niż 300 mg cholesterolu.
Jako codzienne źródło białka poleca się małe ilości chudego mięsa i ryb lub różne połączenia ziaren i fasoli. Do gotowania trzeba używać tłuszczów jednonienasyconych, ta¬kich jak bezerukowy olej rzepakowy albo oli¬wa z oliwek.
Zjadanie większych ilości rozpuszczalnego błonnika, znajdującego się w owsie, fasoli, gro¬chu, świeżych i suszonych owocach i warzy¬wach, obniża LDL. Dodatki dietetyczne zawie¬rające duże ilosści błonnika, szczególnie te z babką płesznik (psyllium), obniżają stężenie cholesterolu, poprawiają stosunek HDL do LDL, ale mogą zaburzać pracę jelit.
Badania wykazały, że dzienna dieta zawie¬rająca 3 porcje pokarmów sojowych, w któ¬rych są estrogeny z soi zwane izoflawonami, obniża poziom cholesterolu o 9 mg.
Ćwiczenia fizyczne także mogą być tu po¬mocne, nie tylko bowiem powodują spadek wagi i obniżenie stężenia cholesterolu, ale tak¬że podwyższają cholesterol HDL. Palenie pa¬pierosów działa odwrotnie: obniża poziom HDL i podwyższa LDL.
Jeśli dieta, ćwiczenia i zaprzestanie palenia nie obniżają poziomu cholesterolu, lekarz może zapisać leki (zob. tabela powyżej).
Dobre wiadomości
Mały wysiłek daje duże wyniki. Każdy 1 mg obniżonego poziomu cholesterolu zmniejsza ryzyko zawału o 2-3%. Kiedy stężenie chole¬sterolu obniży się o 10%, ryzyko zawału sera zostaje zredukowane aż o 20%.
Leki obniżające poziom cholesterolu
Na rynku jest duży wybór leków obniżających poziom cholesterolu. Każdy należy do jednej z czterech kategorii Poniżej wymieniono te kategorie, leki i sposób działania, objawy niepożądane i uwagi dodatkowe.
Inhibitory reduktazy HMG - koenzymu A (statyny)
fluwastatyna (Lescol) lowastatyna (Mevacor) prawastatyna (Pravachol)
simwastatyna (Zocor)
atorwastyna (Sortis) ceriwastyna (Lipobay)
Blokują w wątrobie enzym konieczny do produkcji cholesterolu. Powodują, że organizm wykorzystuje cholesterol znajdujący się we krwi.
Niegroźne i odwracalne zmiany w czynności wątroby, zaburzenia mięśniowe i żołądkowo-jelitowe
Obniżając cholesterol, zmniejszają ryzyko zawal serca i udaru mózgu u osób z chorobami serca i naczyń. Wyższe dawki są skuteczniejsze w kontrolowaniu nadmiernej ilości trójglii
Kwas nikotynowy
Kwas nikotynowy - (witamina B3) (Niacyn)
Hamuje produkcję ttuszczu w wątrobie. Jest najbardziej skuteczny w podnoszeniu HDL, a także w eliminowaniu nadmiaru trójglicerydów.
Pieczenie i zaczerwienienie twarzy po każdej dawce, spadek apetytu, bóle brzucha, odruchy alergiczne, zaostrzenie choroby wrzodowej, wzrost poziomu enzymów wątrobowych we krwi
Preparat jest produkowany w dwóch odmianach: szybko działającej (Niacyn) i uwalnianej stopniowo (Acipimoks). Uwalniana stopniowo forma niacyny bardziej niekorzystnie oddziałuje na wątrobę niż szybko działająca. Wyjątek stanowi nowy preparat Niaspan o powolnym uwalnianiu, sprzedawany jedynie w USA. Jest lepiej tolerowany.
Pochodne kwasu fibrynowego (fibraty)
gemfibrozil (Gevilon) fenofibrat (Lipanthyl) bezafibrat (Bezalip) Obniżają poziom trójglicerydów i podwyższają HDL; są mniej skuteczne w obniżaniu LDL.
Mogą wzmagać ryzyko powstawania kamieni żółciowych, upośledzać funkcje wątroby, powodować zaburzenia żotądkowo-jelitowe i mięśniowe.
Ponieważ nie obniżają skutecznie poziomu LDL, nie są zalecane w leczeniu chorób serca. Ten typ leków wzmaga działanie leków przeciwzakrzepowych, podwyższa ryzyko krwotoków, nasila działanie niektórych leków przeciwcukrzycowych.
Żywice hamujące wchłanianie kwasów żółciowych
colestipol (Colestid)cholestyramina (Ouestran)
Wiążą się z żółcią, wydzieliną
wątroby, zawierającą m.in. cholesterol, zmuszając organizm do wykorzystywania cholesterolu z krwi.
Nieznaczne podwyższenie poziomu trójglicerydów, zaparcia, zgaga, nudności, odbijanie się, gazy. Nie wolno stosować u osób z poważnymi zaburzeniami funkcji nerek, przy chorobie wrzodowej lub hemoroidach.
Te leki nie są wchłaniane systemowo, ale mogą obniżać wchłanianie innych leków, jeśli są przyjmowane w tym samym czasie
Tabelka sie troche rozsypala i moga w niej wystepowac bledy
Krzysztof Piekarz
outsidee
ale łap sogacza
