...
Jakby sie komus przydało to wstawiam PRÓBĘ HARWARDZKĄ.
PRÓBA HARWARDZKA - próba wydolnościowa.
Próba została opracowana przez zespół badaczy pracujących w sławnym Fatigue Laboratory (Laboratorium Zmęczenia).
Próba ta nadaje się do masowych badań młodych, zdrowych osobników i wśród prób tzw. prostych daje stosunkowo dobrą ocenę wydolności fizycznej. Wykonuje się ją jako tzw. próbę stopnia lub, rzadziej, jako tzw. próbę plecakową.
Próba stopnia
Wyposażenie: stopień o wysokości 51 cm dla mężczyzn, 46 cm dla kobiet. Stoper, metronom.
Wykonanie próby: badanie przeprowadza w stroju gimnastycznym . Metronom nastawiony jest na rytm 120/min. Czas trwania pełnego ćwiczenia to 5 minut dla mężczyzn i 4 minut dla kobiet. W ciągu podanego czasu badany wchodzi na stopień 30 razy w ciągu 1 minuty.
Przed przystąpieniem do próby należy badanemu wyjaśnić sposób jej wykonania, możemy pozwolić na wsłuchanie się w rytm metronomu oraz na kilka próbnych wejść. Na hasło „raz” (1 takt metronomu) badany stawia lewą stopę na stopniu, na hasło „dwa” (2 takt metronomu) stawia prawą, przy całkowitym wyproście w stawach kolanowych i biodrowych, na hasło „cztery” (4 takt metronomu) – prawą, przyjmując postawę wyprostną. Czas trwania jednej ewolucji wynosi więc dwie sekundy. Jeżeli badany utrzymuje przepisowy rytm, można wyłączyć komendę słowną. Przy próbie zmiany rytmu należy pomóc badanemu donośnym sygnałem.
Po upływie 4 lub 5 minut siada on na krześle, a osoba prowadząca badania wykonuje następujące czynności: bada częstość tętna, począwszy od 1 minuty po zakończeniu próby do 1 minuty 30 sekund, następnie od 2 minut do 2 minut 30 sekund oraz od 4 minut do 4 minut i 30 sekund (trzy pomiary przez 30 sekund).
Wskaźnik sprawności [FI] oblicza się wg następującego wzoru:
FI= CZAS PRACY W Sx100/2xSUMA TRZECH POMIARÓW TĘTNA
Zakłada się, że każdy z badanych sportowców wykona tę próbę w ciągu określonego czasu, tj. mężczyźni w ciągu 5 minut a kobiety-4 minut, dlatego też dla mężczyzn licznik będzie wynosił 30000 (300 s 100), dla kobiet – 24000 (240 s 100).
W propozycji Międzynarodowej Federacji Medycyny Sportowej (FIMS) ocena testu jest następująca:
Wskaźnik wydolności Wynik – Ocena
50 – 55 słaby
56 – 64 dostateczny
65 – 79 przeciętny
80 – 89 dobry
90 i powyżej bardzo dobry
W czasie wykonywania tej próby można napotkać na pewne trudności. Niektórzy zawodnicy, mało wrażliwi na bodziec słuchowy, nie potrafią utrzymać wymaganego rytmu. Niekiedy próba ta może się okazać zbyt rudna dla osób słabo uzdolnionych ruchowo lub stosujących zbyt jednostronny trening, ale raczej są to wyjątki. Może się również zdarzyć, że osobnik słabo wytrenowany nie jest w stanie wykonywać próby w ciągu zaplanowanego czasu. Należy ją przerwać, jeśli zawodnik jest w ciągu kolejnych 20 s , mimo próby korekcji rytmu, nie potrafi go dalej utrzymać. Próba harwardzka jest szczególnie korzystna w sportach o charakterze cyklicznym, np. lekka atletyka, kolarstwo, boks.
Próba plecakowa (pack-test).
Wyposażenie: waga z dokładnością do 0,5 kg, stoper, plecak, woreczki z piaskiem o masie 0,5; 1; 2,5; 5 kg, drewniany stopień o wysokości 47 cm, bariera służąca jako uchwyt dla dłoni (o wysokości ramion osób badanych, np. drabinka gimnastyczna).
Wykonanie próby: zważenie badanego (w spodenkach i koszuli przykrywającej ramiona). Wypełnienie plecaka woreczkami z piaskiem o masie równej 1/3 masy badanego. Demonstracja ćwiczenia-jak w teście harwardzkim. Założenie plecaka z obciążnikiem.
Przebieg ćwiczenia: badany ujmuje poprzeczkę obiema dłońmi na wysokości ramion lub nieco poniżej i staje przed stopniem. Czas wykonania próby 5 minut. Uchwyt służy tylko do utrzymywania równowagi, jeśli umieszczony jest zbyt wysoko badany może podciągnąć się na rękach, co ułatwia próbę; jeśli zbyt nisko, znacznie mu ją utrudnia. Rozpoczęcie próby , rytm, wydanie komendy-tak jak w próbie stopnia (dwa wejścia w czasie 2 sekund).
Sposób liczenia tętna i obliczania wskaźnika sprawności-identyczne jak w próbie stopnia. Do uproszczonego obliczenia FI może służyć również wzór wcześniej wymieniony.
Ocena próby harwardzkiej (plecakowej) jest następująca:
Wskaźnik wydolności Wynik – Ocena
Poniżej 40 słaby
41 – 75 przeciętny
76 – 90 dobry
90 i powyżej bardzo dobry
Próba ta jest przeznaczona tylko dla mężczyzn, jej wyniku nie można porównywać z próbą stopnia. Test ten nadaje się dla osobników o mniejszej sprawności fizycznej, mniejszej ruchomości stawów, mniejszym wzroście i dużej masie mięśniowej. Próbę tę można polecić zawodnikom uprawiającym konkurencje o charakterze siłowym, np. ciężarowcom, zapaśnikom, miotaczom oraz zawodnikom o niedoskonałym zmyśle równowagi.
Literatura:
1. Praca pod redakcją Zdzisława Zajączkowskiego: „Medycyna sportowa w praktyce”, wydanie II Warszawa 1984.
2. Stanisław Hady: „Zarys fizjologii człowieka”, Rzeszów 1996.
Zmieniony przez - Karlosw w dniu 2006-09-13 00:07:40
Karlosw
domer
Krzysztof Piekarz
pehr ling
wiadroman
bodymaker
