Deliver
Tekst z Gazeta.pl
Rzadza nami hormony
Zawdzięczamy im życie, zdrowie, płodność, dobry humor, urodę... Trochę boimy się ich niezwykłej mocy. Na ile są naszymi sprzymierzeńcami, a na ile wrogami? Poznaj działanie najsłynniejszych hormonów.
Zobacz powiekszenie
Serotonina nazywana jest 'hormonem szczęścia'. To jej obecność wywołuje radość i dobry nastrój
ZOBACZ TAKŻE
Szczęście wg serotoniny
Zwana jest "hormonem szczęścia", choć to duże uproszczenie. W mózgu działa jako neuroprzekaźnik, jest też hormonem tkankowym wydzielanym w jelitach. Reguluje proces odżywiania, snu i czuwania, zachowania seksualne. Jej niskie stężenie powoduje depresję, bezsenność, próby samobójcze, wysokie - pobudzenie maniakalne. Do jej wytwarzania potrzeba światła słonecznego. Poziom serotoniny wzrasta, gdy regularnie się ruszamy. Najsłynniejszy lek antydepresyjny, prozac, należy do grupy inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny. Działają one - upraszczając - tak, by jak najlepiej wykorzystać znajdujące się w mózgu dawki serotoniny i tym samym poprawić nastrój chorego. Poziom serotoniny w organizmie podwyższają takie produkty, jak: czekolada, żółty ser, kasze, makarony, soja.
Słodko-gorzka insulina
Miejsce jej powstawania brzmi tajemniczo - komórki beta wysp Langerhansa w trzustce. Dzięki insulinie odbywa się transport glukozy i aminokwasów do komórek ciała, a także synteza glikogenu ("zapasowej energii"), białek i tłuszczów. Jej niedobór powoduje powstanie cukrzycy. W przypadku cukrzycy pierwszego typu komórki trzustki nie wydzielają insuliny, w cukrzycy typu drugiego insulina jest wydzielana, ale tkanki są na nią oporne, nie potrafią jej wykorzystać. Wpierwszym przypadku trzeba choremu codziennie przez całe życie podawać insulinę (w postaci zastrzyków lub wlewu z pompy insulinowej), w drugim, za pomocą diety, aktywności fizycznej i leków obniżyć insulinooporność - na powrót nauczyć organizm korzystać z jej dobrodziejstwa.
Melatonina na dobranoc
To jeden z produktów przemiany serotoniny wydzielany głównie w szyszynce. Na organizm działa jak zegar regulujący rytm snu i czuwania. Melatonina obficie wydzielana jest w nocy, dając prawdopodobnie ciału sygnał, że nadszedł czas na sen. Wyrównania jej deficytu potrzebujemy szczególnie wtedy, gdy po podróży samolotem przenosimy się w inną strefę czasową lub gdy praca na zmiany utrudnia trzymanie się naturalnego rytmu dobowego. Zaleca się ją też w leczeniu innych zaburzeń snu. Wiadomo też, że obniża poziom cholesterolu i ciśnienie tętnicze krwi. Z kuracją melatoniną wiązano większe nadzieje. Miała opóźniać starzenie, wzmacniać kondycję seksualną, przeciwdziałać nowotworom i chorobie Alzheimera. Naukowcy są sceptyczni wobec tych rewelacji. Preparaty z melatoniną są dostępne w aptekach bez recepty, ale lepiej przed kuracją poradzić się lekarza, by ustalić dawkę i poznać przeciwwskazania.
Kobiecość w rytmie estrogenów
Estrogeny sterują kobiecą płodnością, odpowiadają za wygląd i wykształcenie żeńskich cech płciowych. Od pierwszej do ostatniej miesiączki chronią nasze serce i naczynia krwionośne. Pomagają w uwapnieniu kości. Zapewniają nawilżenie skóry i błon śluzowych. Estrogeny produkowane są głównie przez jajniki (pod dyktando przysadki mózgowej) i - w ciąży - przez łożysko. Najważniejsze to estradiol, estron i estriol. Wydzielanie estrogenów może zostać zaburzone wskutek stresu, przyjmowania pewnych leków, odchudzania. Gdy zaczyna ich w organizmie brakować (np. w okresie menopauzy), męczą nas wahania nastrojów, poty, uderzenia gorąca, bezsenność, skóra wiotczeje, suchość pochwy utrudnia współżycie. Rośnie ryzyko chorób serca i osteoporozy. Hormonalna terapia zastępcza (HTZ) uzupełniająca poziom estrogenów łagodzi przykre objawy wypadowe i zapobiega osteoporozie, ale nie może być uważana za oręż w walce z chorobami układu sercowo-naczyniowego. Ważnym problemem jest to, iż HTZ stosowana dłużej niż pięć lat podwyższa ryzyko rozwoju raka piersi. Z drugiej strony lekarz, przepisując kobiecie terapię estrogenową, musi mieć pewność, że w jej rodzinie nie występowały przypadki tego nowotworu oraz nakłonić ją do badań profilaktycznych (samobadanie, mammografia i USG). Estrogeny są w składzie niemal wszystkich pigułek antykoncepcyjnych oraz antykoncepcyjnych plastrów hormonalnych.
Młodym być z DDHEA
Produkcja tego hormonu, zwanego "eliksirem młodości", odbywa się w korze nadnerczy. U dzieci stężenie DHEA (dehydroepiandrosteronu) jest niskie, rośnie tuż przed okresem dojrzewania i osiąga apogeum między 20. a 30. rokiem życia. Po 35.-40. roku życia zaczyna spadać. DHEA nie powoduje żadnych procesów metabolicznych, ale odpowiada za powstawanie hormonów płciowych - testosteronu i estrogenów - wpływa więc na płodność i sprawność seksualną. Niedobory DHEA wiążą się z objawami, które określamy mianem starzenia się. Zaczynają się kłopoty z pamięcią, koncentracją, potencją. Osoby z niskim poziomem DHEA częściej zapadają na miażdżycę, nadciśnienie i osteoporozę. Poziom tego hormonu można uzupełnić. Preparaty zawierające DHEA są dostępne bez recepty, jednak przed kuracją lepiej poradzić się lekarza.
Prorodzinny progesteron
Obok estrogenów należy do żeńskich hormonów płciowych. Odgrywa nieocenioną rolę w kontynuacji naszego gatunku - to progesteron podtrzymuje ciążę, a wcześniej przygotowuje śluzówkę macicy na przyjęcie zarodka. Produkcja progesteronu zaczyna się, gdy w jajniku, w którym nastąpiła owulacja, powstaje ciałko żółte. Jeśli nie doszło do zapłodnienia, ciałko żółte zanika, ale poziom progesteronu w drugiej fazie cyklu nadal jest wyższy. Sprawia, że śluz pochwy staje się gęsty i utrudnia przedostanie się plemników. Powoduje także, że podnosi się nieco temperatura ciała (do 37-37,2°C). Progesteron bywa podawany w zastrzykach, po to by wywołać spóźniającą się miesiączkę. W postaci tabletek podaje się go kobietom, które skarżą się na nieregularne miesiączki, a także w niektórych przypadkach zagrożenia ciąży. Hormon ten jest również składnikiem leków hormonalnych - stosowanych w hormonalnej terapii zastępczej oraz pigułek antykoncepcyjnych. Pigułkę zawierającą wyłącznie progesteron (tzw. minipigułkę) mogą zażywać kobiety karmiące piersią.
Kortykosteroidy do zadań specjalnych
To grupa hormonów wydzielanych przez korę nadnerczy. Wśród nich "najsłynniejsze" są glikokortykosteroidy, które dzięki działaniu przeciwzapalnemu i hamującemu procesy alergiczne wykorzystywane są w leczeniu alergii (np. w postaci wziewnej przy astmie, jako maść w alergiach skórnych, w formie tabletek przy różnych uczuleniach, przy wstrząsie anafilaktycznym). Dobroczynnego wpływu kortykosteroidów nie sposób przecenić. Trzeba je jednak stosować wyłącznie pod kontrolą lekarza, bo nadmiernie długi okres stosowania czy przedawkowanie nie służą zdrowiu.
Męska rzecz - testosteron
Choć Kayah w swoim przeboju oskarża go o cierpienie i łez strumienie, podstawową funkcją testosteronu jest przysparzanie ludzkości kolejnych pokoleń. Ten męski hormon płciowy (w małych stężeniach występuje też w organizmie kobiety) produkowany jest w korze nadnerczy, a u mężczyzn także w jądrach. Odpowiada za męski image (szerokie ramiona, wąskie biodra, rozwinięte mięśnie, grubszą skórę, niski głos, owłosienie ciała), kształtowanie męskich narządów płciowych i produkcję nasienia. Jeśli w organizmie kobiety stężenie testosteronu przekroczy normę, pojawia się łojotok i trądzik, nadmierne owłosienie ciała i twarzy, a nawet zmiana budowy ciała na bardziej męską i obniżenie tembru głosu. Konieczne jest wtedy leczenie. Około 55. roku życia produkcja testosteronu w jądrach spada. Może to spowodować osłabienie, kłopoty z koncentracją, zmienność nastrojów, depresję, bezsenność, problemy z erekcją, czasem otyłość. Wtedy trzeba zgłosić się do lekarza androloga, endokrynologa lub urologa i rozpocząć leczenie. Dobrana przez lekarza kuracja pomaga złagodzić dolegliwości, może też zmniejszyć ryzyko miażdżycy i choroby niedokrwiennej serca.
Zmieniony przez - Deliver w dniu 2006-09-28 23:57:53
Rzadza nami hormony
Zawdzięczamy im życie, zdrowie, płodność, dobry humor, urodę... Trochę boimy się ich niezwykłej mocy. Na ile są naszymi sprzymierzeńcami, a na ile wrogami? Poznaj działanie najsłynniejszych hormonów.
Zobacz powiekszenie
Serotonina nazywana jest 'hormonem szczęścia'. To jej obecność wywołuje radość i dobry nastrój
ZOBACZ TAKŻE
Szczęście wg serotoniny
Zwana jest "hormonem szczęścia", choć to duże uproszczenie. W mózgu działa jako neuroprzekaźnik, jest też hormonem tkankowym wydzielanym w jelitach. Reguluje proces odżywiania, snu i czuwania, zachowania seksualne. Jej niskie stężenie powoduje depresję, bezsenność, próby samobójcze, wysokie - pobudzenie maniakalne. Do jej wytwarzania potrzeba światła słonecznego. Poziom serotoniny wzrasta, gdy regularnie się ruszamy. Najsłynniejszy lek antydepresyjny, prozac, należy do grupy inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny. Działają one - upraszczając - tak, by jak najlepiej wykorzystać znajdujące się w mózgu dawki serotoniny i tym samym poprawić nastrój chorego. Poziom serotoniny w organizmie podwyższają takie produkty, jak: czekolada, żółty ser, kasze, makarony, soja.
Słodko-gorzka insulina
Miejsce jej powstawania brzmi tajemniczo - komórki beta wysp Langerhansa w trzustce. Dzięki insulinie odbywa się transport glukozy i aminokwasów do komórek ciała, a także synteza glikogenu ("zapasowej energii"), białek i tłuszczów. Jej niedobór powoduje powstanie cukrzycy. W przypadku cukrzycy pierwszego typu komórki trzustki nie wydzielają insuliny, w cukrzycy typu drugiego insulina jest wydzielana, ale tkanki są na nią oporne, nie potrafią jej wykorzystać. Wpierwszym przypadku trzeba choremu codziennie przez całe życie podawać insulinę (w postaci zastrzyków lub wlewu z pompy insulinowej), w drugim, za pomocą diety, aktywności fizycznej i leków obniżyć insulinooporność - na powrót nauczyć organizm korzystać z jej dobrodziejstwa.
Melatonina na dobranoc
To jeden z produktów przemiany serotoniny wydzielany głównie w szyszynce. Na organizm działa jak zegar regulujący rytm snu i czuwania. Melatonina obficie wydzielana jest w nocy, dając prawdopodobnie ciału sygnał, że nadszedł czas na sen. Wyrównania jej deficytu potrzebujemy szczególnie wtedy, gdy po podróży samolotem przenosimy się w inną strefę czasową lub gdy praca na zmiany utrudnia trzymanie się naturalnego rytmu dobowego. Zaleca się ją też w leczeniu innych zaburzeń snu. Wiadomo też, że obniża poziom cholesterolu i ciśnienie tętnicze krwi. Z kuracją melatoniną wiązano większe nadzieje. Miała opóźniać starzenie, wzmacniać kondycję seksualną, przeciwdziałać nowotworom i chorobie Alzheimera. Naukowcy są sceptyczni wobec tych rewelacji. Preparaty z melatoniną są dostępne w aptekach bez recepty, ale lepiej przed kuracją poradzić się lekarza, by ustalić dawkę i poznać przeciwwskazania.
Kobiecość w rytmie estrogenów
Estrogeny sterują kobiecą płodnością, odpowiadają za wygląd i wykształcenie żeńskich cech płciowych. Od pierwszej do ostatniej miesiączki chronią nasze serce i naczynia krwionośne. Pomagają w uwapnieniu kości. Zapewniają nawilżenie skóry i błon śluzowych. Estrogeny produkowane są głównie przez jajniki (pod dyktando przysadki mózgowej) i - w ciąży - przez łożysko. Najważniejsze to estradiol, estron i estriol. Wydzielanie estrogenów może zostać zaburzone wskutek stresu, przyjmowania pewnych leków, odchudzania. Gdy zaczyna ich w organizmie brakować (np. w okresie menopauzy), męczą nas wahania nastrojów, poty, uderzenia gorąca, bezsenność, skóra wiotczeje, suchość pochwy utrudnia współżycie. Rośnie ryzyko chorób serca i osteoporozy. Hormonalna terapia zastępcza (HTZ) uzupełniająca poziom estrogenów łagodzi przykre objawy wypadowe i zapobiega osteoporozie, ale nie może być uważana za oręż w walce z chorobami układu sercowo-naczyniowego. Ważnym problemem jest to, iż HTZ stosowana dłużej niż pięć lat podwyższa ryzyko rozwoju raka piersi. Z drugiej strony lekarz, przepisując kobiecie terapię estrogenową, musi mieć pewność, że w jej rodzinie nie występowały przypadki tego nowotworu oraz nakłonić ją do badań profilaktycznych (samobadanie, mammografia i USG). Estrogeny są w składzie niemal wszystkich pigułek antykoncepcyjnych oraz antykoncepcyjnych plastrów hormonalnych.
Młodym być z DDHEA
Produkcja tego hormonu, zwanego "eliksirem młodości", odbywa się w korze nadnerczy. U dzieci stężenie DHEA (dehydroepiandrosteronu) jest niskie, rośnie tuż przed okresem dojrzewania i osiąga apogeum między 20. a 30. rokiem życia. Po 35.-40. roku życia zaczyna spadać. DHEA nie powoduje żadnych procesów metabolicznych, ale odpowiada za powstawanie hormonów płciowych - testosteronu i estrogenów - wpływa więc na płodność i sprawność seksualną. Niedobory DHEA wiążą się z objawami, które określamy mianem starzenia się. Zaczynają się kłopoty z pamięcią, koncentracją, potencją. Osoby z niskim poziomem DHEA częściej zapadają na miażdżycę, nadciśnienie i osteoporozę. Poziom tego hormonu można uzupełnić. Preparaty zawierające DHEA są dostępne bez recepty, jednak przed kuracją lepiej poradzić się lekarza.
Prorodzinny progesteron
Obok estrogenów należy do żeńskich hormonów płciowych. Odgrywa nieocenioną rolę w kontynuacji naszego gatunku - to progesteron podtrzymuje ciążę, a wcześniej przygotowuje śluzówkę macicy na przyjęcie zarodka. Produkcja progesteronu zaczyna się, gdy w jajniku, w którym nastąpiła owulacja, powstaje ciałko żółte. Jeśli nie doszło do zapłodnienia, ciałko żółte zanika, ale poziom progesteronu w drugiej fazie cyklu nadal jest wyższy. Sprawia, że śluz pochwy staje się gęsty i utrudnia przedostanie się plemników. Powoduje także, że podnosi się nieco temperatura ciała (do 37-37,2°C). Progesteron bywa podawany w zastrzykach, po to by wywołać spóźniającą się miesiączkę. W postaci tabletek podaje się go kobietom, które skarżą się na nieregularne miesiączki, a także w niektórych przypadkach zagrożenia ciąży. Hormon ten jest również składnikiem leków hormonalnych - stosowanych w hormonalnej terapii zastępczej oraz pigułek antykoncepcyjnych. Pigułkę zawierającą wyłącznie progesteron (tzw. minipigułkę) mogą zażywać kobiety karmiące piersią.
Kortykosteroidy do zadań specjalnych
To grupa hormonów wydzielanych przez korę nadnerczy. Wśród nich "najsłynniejsze" są glikokortykosteroidy, które dzięki działaniu przeciwzapalnemu i hamującemu procesy alergiczne wykorzystywane są w leczeniu alergii (np. w postaci wziewnej przy astmie, jako maść w alergiach skórnych, w formie tabletek przy różnych uczuleniach, przy wstrząsie anafilaktycznym). Dobroczynnego wpływu kortykosteroidów nie sposób przecenić. Trzeba je jednak stosować wyłącznie pod kontrolą lekarza, bo nadmiernie długi okres stosowania czy przedawkowanie nie służą zdrowiu.
Męska rzecz - testosteron
Choć Kayah w swoim przeboju oskarża go o cierpienie i łez strumienie, podstawową funkcją testosteronu jest przysparzanie ludzkości kolejnych pokoleń. Ten męski hormon płciowy (w małych stężeniach występuje też w organizmie kobiety) produkowany jest w korze nadnerczy, a u mężczyzn także w jądrach. Odpowiada za męski image (szerokie ramiona, wąskie biodra, rozwinięte mięśnie, grubszą skórę, niski głos, owłosienie ciała), kształtowanie męskich narządów płciowych i produkcję nasienia. Jeśli w organizmie kobiety stężenie testosteronu przekroczy normę, pojawia się łojotok i trądzik, nadmierne owłosienie ciała i twarzy, a nawet zmiana budowy ciała na bardziej męską i obniżenie tembru głosu. Konieczne jest wtedy leczenie. Około 55. roku życia produkcja testosteronu w jądrach spada. Może to spowodować osłabienie, kłopoty z koncentracją, zmienność nastrojów, depresję, bezsenność, problemy z erekcją, czasem otyłość. Wtedy trzeba zgłosić się do lekarza androloga, endokrynologa lub urologa i rozpocząć leczenie. Dobrana przez lekarza kuracja pomaga złagodzić dolegliwości, może też zmniejszyć ryzyko miażdżycy i choroby niedokrwiennej serca.
Zmieniony przez - Deliver w dniu 2006-09-28 23:57:53
Push The Limits!!!
Krzysztof Piekarz
lubien
Anonim
matsup
