Napoje izotoniczne

Letnia pora roku, a wraz z nią sprzyjająca wszelkim formom wysiłku fi zycznego na świeżym powietrzu upalna pogoda, bardzo często wymusza na nas zwiększone spożycie wody oraz napojów chłodzących.

Niezależnie od tego, jaki sposób aktywnego wypoczynku wybierzemy, warto pamiętać nie tylko o zaopatrzeniu się w zwykłą wodę, ale też o dodatkowy napój izotoniczny (jonowy).

Dlaczego jest to tak ważne?
Otóż, skoro nasz organizm podczas intensywnego wysiłku fizycznego potrafi stracić na skutek pocenia się nawet do 3 litrów wody, a wraz z nią sporą ilość minerałów, takich jak: sód, potas, magnez, to podczas upalnej pogody nawet przy niewielkim wysiłku fi zycznym (jakim są gry zespołowe, piesze wycieczki, jazda rowerem) utrata wody oraz minerałów może być również wysoka.
Jony sodu i potasu są odpowiedzialne za prawidłowe funkcjonowanie w organizmie, a właściwie komórkach organicznych człowieka pomp sodowo- potasowych, które transportują sód na zewnątrz komórki, a potas do jej wnętrza. Ponadto jony sodu i potasu (a ściślej: równowaga między nimi) zapewniają prawidłową gospodarkę wodną ustroju. Sód przyspiesza wchłanianie wody, potas zaś jest odpowiedzialny za pracę mięśnia sercowego oraz układu nerwowego.

Magnez - podobnie jak potas - warunkuje poprawną pracę serca oraz stanowi aktywator ponad trzystu reakcji enzymatycznych.
Zatem wraz z niedoborem wody i elektrolitów możemy doświadczyć pewnych objawów dysfunkcyjnych w naszych organizmach, przejawiających się bolesnymi kurczami mięśni, zniechęceniem do wysiłku, opóźnionymi reakcjami na liczne bodźce.

Napoje izotoniczne, hipotoniczne i hipertoniczne - o co w nich chodzi?
Na początku krótkie przypomnienie o różnicach miedzy napojem izo-, hipo- i hipertonicznym. Napój izotoniczny to taki, w którym stężenie zawartych jonów, minerałów i cukrów jest takie samo, jak stężenie płynów ustrojowych w organizmie człowieka (czyli między 275 a 296 mOsm/kg). Takie stężenie napoju zapewnia odpowiednio szybkie, stabilne wchłanianie wody wraz zawartymi w niej elektrolitami, idealnie podwyższając ich poziom i uzupełniając.


Uwagi praktyczne dotyczące własnoręczne sporządzanych napojów
W przypadku sporządzania napoju poprzez dodanie (rozcieńczenie, rozpuszczenie) koncentratu do wody, należy zwrócić baczną uwagę na proporcję: koncentrat - woda, jaką zaleca dystrybutor. Zastosowanie się ściśle do zaleceń zapewni nam powstanie napoju izotonicznego. Zastosowanie mniejszej dawki koncentratu spowoduje powstanie napoju o charakterystyce hipotonicznej, co też jest korzystne w sytuacji szybkiego ugaszenia pragnienia. Jedynie przekroczenie dawki koncentratu względem wody jest niekorzystne, gdyż spowoduje powstanie napoju hipertonicznego, znacznie spowalniającego wchłanianie wody. Powyższe stwierdzenia nie dotyczą, oczywiście, gotowych napojów w jednorazowych butelkach (puszkach), gdyż w tym wypadku o właściwe stężeniu minerałów i cukrów w wodzie zadbał producent.
Wszyscy, którzy łączą napój jonowy z węglowodanowym napojem typu "Carbo" powinni pamiętać, że w ten sposób stwarzają napój o silnej charakterystyce hipertonicznej. Tym samym znacznie spowalniają wchłanianie wody, w której są zawarte minerały i cukry. Podczas dużych upałów należy najpierw spożywać napój izotoniczny, a później węglowodanowy, co zaspokoi aktualne potrzeby organizmu.
Stosowanie napojów, izotonicznych, zwłaszcza latem powinno wejść w nawyk każdego aktywnie spędzającego urlop sportowca. Wszelkie niedobory wody oraz elektrolitów zdecydowanie negatywnie odbijają się na jakości wypoczynku jak też na stanie psychicznym człowieka. Niestety, podczas aktywności fi zycznej dochodzi do tak dużej utraty wymienionych składników wraz z potem, że nasz mózg z dużym opóźnieniem reaguje na wspomniany defi cyt. Dlatego też, aby temu zapobiec, należy spożyć odpowiednią dawkę napoju izotonicznego przed założonym wysiłkiem, posilać się niewielkimi jego dawkami w trakcie, a największą porcję spożyć bezpośrednio po wysiłku.