spec-songo
Witam!
chciałbym przedstawić ciekawy artykuł o żelazie,ze względu,że w wyszukiwarce o nim nic niema i wogóle.
Żelazo (medycyna-dietetyka)
W organizmie człowieka znajduje się od czterech do pięciu gramów żelaza. Około 70% tej ilości jest związane w krwi, głównie w postaci hemoglobiny. W mięśniach żelazo wchodzi w skład mioglobiny, czerwonego barwnika mięśni pełniącego funkcję przenoszenia tlenu wewnątrz komórki. Jest również składnikiem niektórych związków enzymatycznych biorących udział w procesach utleniania.
Organizm magazynuje pewną ilość żelaza, w wątrobie, śledzionie i szpiku. Zawarte w pokarmach żelazo jest trójwartościowe, zmienia się w żołądku w żelazo dwuwartościowe, które w jelicie cienkim po połączeniu się z białkiem tworzy przyswajalny związek, ferrytynę. Średnio tylko 10% zawartego w pokarmach żelaza jest w stanie przyswoić organizm zdrowego człowieka. W pokarmach pochodzenia zwierzęcego około 40% żelaza występuje w łatwo przyswajalnej postaci hemowej (mioglobina, hemoglobina). Jego przyswajalność z pokarmów wynosi około 20%.
W produktach spożywczych pochodzenia roślinnego żelazo jest w postaci trudno przyswajalnej, niehemowej i jego przyswajanie dochodzi do 5%. Przyswajanie żelaza niehemowego poprawia się przy udziale kwasu askorbinowego i białka zwierzęcego. Na przykład przyswajanie żelaza z orzechów lub szpinaku, gdy zjadane są samodzielnie, wynosi tylko 1 do 2 procent, a w potrawach z mięsem i witaminą C może zwiększyć się nawet pięciokrotnie.
Przyswajanie żelaza zmniejszają sole wapnia, fosforu, mleko, sery, herbata (tanina), kawa i fityniany znajdujące się w nasionach zbóż. Nadmiar w pokarmach jednego z takich pierwiastków jak wapń, cynk, mangan i żelazo powoduje blokowanie przyswajania innych pierwiastków tej grupy. Przyswajanie żelaza poprawia się przy wystąpieniu jego niedoborów w organizmie.
Żelazo jest nośnikiem tlenu w organizmie wchodząc w skład hemoglobiny w czerwonych krwinkach. W procesie tworzenia hemoglobiny uczestniczy również witamina B6. W krwi dorosłego człowieka znajduje się około 35 trylionów czerwonych ciałek. W ciągu jednej sekundy następuje rozpad około 10 milionów krwinek a na ich miejsce powstają nowe krwinki. Szczególnie szybki rozpad krwinek następuje podczas intensywnych i długotrwałych wysiłków fizycznych.
W warunkach gdy nie następuje utrata krwi z organizmu wydalanie żelaza jest niewielkie, gdyż żelazo z rozpadających się krwinek zostaje ponownie wykorzystane w powstających nowych krwinkach. Utleniona w płucach krew transportuje tlen związany z żelazem do wszystkich komórek ciała, a po jego oddaniu przyłącza dwutlenek węgla i wydala go w płucach. Sprawność tego procesu decyduje o możliwościach energetycznych organizmu i wyraża się ilością tlenu jaka jest dostarczana do tkanek w jednostce czasu. Zależy ona od sprawności przenoszenia krwi (wydajność serca, płuc i układu krążenia) oraz od ilości hemoglobiny znajdującej się w krwi.
Niedobór żelaza powoduje wiele niekorzystnych skutków zdrowotnych jak; spadek sprawności fizycznej, obniżenie możliwości koncentracji i sprawności umysłowej, niesprawność pamięci i zły nastrój, zmniejszenie odporności na przeziębienia i infekcje lub zaburzenia rytmu pracy serca. Charakterystycznym objawem niedoboru żelaza jest, łaknienie spaczone, czyli apetyt na produkty nie zaliczane do pokarmów, jak krochmal, lód, tynk i inne.
Ostatnim stadium niedoboru żelaza jest anemia, podczas której skutki niedoboru żelaza przyjmują stan ostry. Stan taki występuje gdy ilość ferrytyny w surowicy krwi spada poniżej 12 mikrogramów na litr surowicy krwi. Normą jest 40 do 160 mikrogramów w litrze. Anemia powstaje w wyniku długotrwałego niedożywienia, lub wyniszczających chorób, które obniżają ilość czerwonych ciałek i hemoglobiny.
Niedokrwistość spotyka się bardzo często gdyż nawet, pozornie zdrowa i urozmaicona dieta może dostarczać zbyt mało żelaza. Szczególnie na niedobory żelaza narażone są dzieci, dziewczęta (odchudzające się) i kobiety z powodu utraty krwi w cyklach miesiączkowych, kobiety w ciąży, kobiety po menopauzie, sportowcy uprawiający sporty wytrzymałościowe a zwłaszcza osoby starsze, uprawiające takie sporty. Ponieważ żelazo jest niezbędne do rozwoju i funkcjonowania mózgu w wypadku jego braku w okresie płodowym i niemowlęcym następuje niedorozwój umysłowy i niedorozwój fizyczny z zaburzeniem koordynacji wzroku i rąk. Stosuje się wtedy dodatkowe podawanie preparatów żelaza, zresztą nie zawsze dobrze przyswajanych. Zbyt duże dawki tych preparatów mogą wywoływać zaburzenia trawienne, biegunkę lub nudności.
Najlepszym źródłem żelaza są naturalne, mało przetworzone produkty spożywcze jak, podroby, chude czerwone mięso, ryby, zielone warzywa (chlorofil ma podobną budowę chemiczną do hemoglobiny), groch, owoce, ostrygi, zioła. Istotny wpływ na zawartość żelaza w pokarmach ma sposób ich przyrządzania. Podczas długotrwałego gotowania żelazo przedostaje się do wylewanej wody. Potrawy kwaśne przyrządzane w naczyniach żeliwnych mogą o kilkaset procent zwiększyć zawartość żelaza.
Różne źródła podają odbiegające od siebie wartości dziennego spożycia żelaza. Prawdopodobnie określenie ścisłych norm jest niemożliwe z powodu bardzo różnej, indywidualnej przyswajalności żelaza z pokarmów. Zaleca się dawki; niemowlęta do 6 miesiąca - 6 mg, niemowlęta od 7 miesiąca do roku - 10 miligramów, dzieci od 2 do 10 lat - 10 miligramów, chłopcy 11 do18lat - 12 miligramów, powyżej 18 lat - 10 miligramów, kobiety od 11 do 50 lat - 15 miligramów, w ciąży i karmiące - 30 do15 miligramów. Komitet Żywienia Człowieka PAN proponuje normy praktyczne (uwzględniające straty żelaza podczas przygotowywania pokarmów); dorosłe kobiety - 19 miligramów, ciężarne i karmiące - 25 - 26 miligramów, dorośli mężczyźni - 17 miligramów.
Zawartość żelaza w 100 gramach produktów spożywczych; wątroba wieprzowa smażona - 20 miligramów, drożdże piwne - 18 miligramów, grzyby suszone - 11 miligramów, kasza gryczana - 10,9 miligrama, kakao - 10,7 miligrama, soja - 8 miligramów, morele suszone - 7,8, żółtko jaja - 7,2 miligrama, wątroba - 6,6 miligrama, fasola - 6,5 miligrama, mąka pszenna - 3,9 miligrama, płatki owsiane - 3,9 - 4,5 miligrama, śliwki suszone - 3,9 miligrama, szpinak gotowany - 3 lub więcej miligramów, szynka wędzona - 2,5 miligrama, kura - 1,5 miligrama, groszek zielony - 1,9 miligrama, brokuły gotowane - 0,8 miligrama, maliny, jeżyny, porzeczki - 0,9 miligrama, ryż - 0,8 miligrama, winogrona, brzoskwinie - 0,8 miligrama, pomidory, cebula, kapusta, sałata, selery, banany, borówki - 0,6 miligrama, ryby (średnio) - 0,7 miligramy, mleko - 0,05 miligrama.
Przeważnie ilość żelaza w organizmie przy dużej jego podaży w pokarmach nie przekracza optymalnego poziomu z powodu istnienia naturalnej bariery jego wchłaniania. Są jednak wypadki gdy poziom jest zbyt wysoki, zwłaszcza że żelazo jest usuwane z organizmu bardzo powoli. Niektóre badania z lat 90 tych, wskazują na związek zbyt wysokiego poziomu żelaza ze zwiększeniem się możliwości zawału serca lub powstawaniem nowotworów. Tłumaczy się to procesem łączenia się jonów żelaza z nadtlenkiem wodoru w wyniku czego powstają wolne rodniki tlenu a zwłaszcza bardzo reaktywny rodnik hydroksylowy (OH●). Wolne rodniki utleniając tłuszcze i lipidy w krwi powodują odkładanie się ich na ścianach naczyń krwionośnych co prowadzi do rozwoju miażdżycy. Wolne rodniki uszkadzają również błony i jądra komórek powodując zmiany genetyczne co może doprowadzić do powstawanie nowotworów.
Spożywanie w codziennej diecie pokarmów zawierających substancje antyutleniające powoduje redukcję wolnych rodników. Do najważniejszych substancji antyutleniających należą; witamina E, witamina C, beta-karoten, glutation, selen, cytryniany, fityniany, flawonoidy i inne związki. Zmutowane komórki w naszym ciele rozpoznaje i niszczy sprawnie działający układ odpornościowy. W starszym wieku gdy sprawność działania układu odpornościowego maleje a ilość mutacji rośnie, zwiększa się ryzyko zachorowania na chorobę nowotworową.
chciałbym przedstawić ciekawy artykuł o żelazie,ze względu,że w wyszukiwarce o nim nic niema i wogóle.
Żelazo (medycyna-dietetyka)
W organizmie człowieka znajduje się od czterech do pięciu gramów żelaza. Około 70% tej ilości jest związane w krwi, głównie w postaci hemoglobiny. W mięśniach żelazo wchodzi w skład mioglobiny, czerwonego barwnika mięśni pełniącego funkcję przenoszenia tlenu wewnątrz komórki. Jest również składnikiem niektórych związków enzymatycznych biorących udział w procesach utleniania.
Organizm magazynuje pewną ilość żelaza, w wątrobie, śledzionie i szpiku. Zawarte w pokarmach żelazo jest trójwartościowe, zmienia się w żołądku w żelazo dwuwartościowe, które w jelicie cienkim po połączeniu się z białkiem tworzy przyswajalny związek, ferrytynę. Średnio tylko 10% zawartego w pokarmach żelaza jest w stanie przyswoić organizm zdrowego człowieka. W pokarmach pochodzenia zwierzęcego około 40% żelaza występuje w łatwo przyswajalnej postaci hemowej (mioglobina, hemoglobina). Jego przyswajalność z pokarmów wynosi około 20%.
W produktach spożywczych pochodzenia roślinnego żelazo jest w postaci trudno przyswajalnej, niehemowej i jego przyswajanie dochodzi do 5%. Przyswajanie żelaza niehemowego poprawia się przy udziale kwasu askorbinowego i białka zwierzęcego. Na przykład przyswajanie żelaza z orzechów lub szpinaku, gdy zjadane są samodzielnie, wynosi tylko 1 do 2 procent, a w potrawach z mięsem i witaminą C może zwiększyć się nawet pięciokrotnie.
Przyswajanie żelaza zmniejszają sole wapnia, fosforu, mleko, sery, herbata (tanina), kawa i fityniany znajdujące się w nasionach zbóż. Nadmiar w pokarmach jednego z takich pierwiastków jak wapń, cynk, mangan i żelazo powoduje blokowanie przyswajania innych pierwiastków tej grupy. Przyswajanie żelaza poprawia się przy wystąpieniu jego niedoborów w organizmie.
Żelazo jest nośnikiem tlenu w organizmie wchodząc w skład hemoglobiny w czerwonych krwinkach. W procesie tworzenia hemoglobiny uczestniczy również witamina B6. W krwi dorosłego człowieka znajduje się około 35 trylionów czerwonych ciałek. W ciągu jednej sekundy następuje rozpad około 10 milionów krwinek a na ich miejsce powstają nowe krwinki. Szczególnie szybki rozpad krwinek następuje podczas intensywnych i długotrwałych wysiłków fizycznych.
W warunkach gdy nie następuje utrata krwi z organizmu wydalanie żelaza jest niewielkie, gdyż żelazo z rozpadających się krwinek zostaje ponownie wykorzystane w powstających nowych krwinkach. Utleniona w płucach krew transportuje tlen związany z żelazem do wszystkich komórek ciała, a po jego oddaniu przyłącza dwutlenek węgla i wydala go w płucach. Sprawność tego procesu decyduje o możliwościach energetycznych organizmu i wyraża się ilością tlenu jaka jest dostarczana do tkanek w jednostce czasu. Zależy ona od sprawności przenoszenia krwi (wydajność serca, płuc i układu krążenia) oraz od ilości hemoglobiny znajdującej się w krwi.
Niedobór żelaza powoduje wiele niekorzystnych skutków zdrowotnych jak; spadek sprawności fizycznej, obniżenie możliwości koncentracji i sprawności umysłowej, niesprawność pamięci i zły nastrój, zmniejszenie odporności na przeziębienia i infekcje lub zaburzenia rytmu pracy serca. Charakterystycznym objawem niedoboru żelaza jest, łaknienie spaczone, czyli apetyt na produkty nie zaliczane do pokarmów, jak krochmal, lód, tynk i inne.
Ostatnim stadium niedoboru żelaza jest anemia, podczas której skutki niedoboru żelaza przyjmują stan ostry. Stan taki występuje gdy ilość ferrytyny w surowicy krwi spada poniżej 12 mikrogramów na litr surowicy krwi. Normą jest 40 do 160 mikrogramów w litrze. Anemia powstaje w wyniku długotrwałego niedożywienia, lub wyniszczających chorób, które obniżają ilość czerwonych ciałek i hemoglobiny.
Niedokrwistość spotyka się bardzo często gdyż nawet, pozornie zdrowa i urozmaicona dieta może dostarczać zbyt mało żelaza. Szczególnie na niedobory żelaza narażone są dzieci, dziewczęta (odchudzające się) i kobiety z powodu utraty krwi w cyklach miesiączkowych, kobiety w ciąży, kobiety po menopauzie, sportowcy uprawiający sporty wytrzymałościowe a zwłaszcza osoby starsze, uprawiające takie sporty. Ponieważ żelazo jest niezbędne do rozwoju i funkcjonowania mózgu w wypadku jego braku w okresie płodowym i niemowlęcym następuje niedorozwój umysłowy i niedorozwój fizyczny z zaburzeniem koordynacji wzroku i rąk. Stosuje się wtedy dodatkowe podawanie preparatów żelaza, zresztą nie zawsze dobrze przyswajanych. Zbyt duże dawki tych preparatów mogą wywoływać zaburzenia trawienne, biegunkę lub nudności.
Najlepszym źródłem żelaza są naturalne, mało przetworzone produkty spożywcze jak, podroby, chude czerwone mięso, ryby, zielone warzywa (chlorofil ma podobną budowę chemiczną do hemoglobiny), groch, owoce, ostrygi, zioła. Istotny wpływ na zawartość żelaza w pokarmach ma sposób ich przyrządzania. Podczas długotrwałego gotowania żelazo przedostaje się do wylewanej wody. Potrawy kwaśne przyrządzane w naczyniach żeliwnych mogą o kilkaset procent zwiększyć zawartość żelaza.
Różne źródła podają odbiegające od siebie wartości dziennego spożycia żelaza. Prawdopodobnie określenie ścisłych norm jest niemożliwe z powodu bardzo różnej, indywidualnej przyswajalności żelaza z pokarmów. Zaleca się dawki; niemowlęta do 6 miesiąca - 6 mg, niemowlęta od 7 miesiąca do roku - 10 miligramów, dzieci od 2 do 10 lat - 10 miligramów, chłopcy 11 do18lat - 12 miligramów, powyżej 18 lat - 10 miligramów, kobiety od 11 do 50 lat - 15 miligramów, w ciąży i karmiące - 30 do15 miligramów. Komitet Żywienia Człowieka PAN proponuje normy praktyczne (uwzględniające straty żelaza podczas przygotowywania pokarmów); dorosłe kobiety - 19 miligramów, ciężarne i karmiące - 25 - 26 miligramów, dorośli mężczyźni - 17 miligramów.
Zawartość żelaza w 100 gramach produktów spożywczych; wątroba wieprzowa smażona - 20 miligramów, drożdże piwne - 18 miligramów, grzyby suszone - 11 miligramów, kasza gryczana - 10,9 miligrama, kakao - 10,7 miligrama, soja - 8 miligramów, morele suszone - 7,8, żółtko jaja - 7,2 miligrama, wątroba - 6,6 miligrama, fasola - 6,5 miligrama, mąka pszenna - 3,9 miligrama, płatki owsiane - 3,9 - 4,5 miligrama, śliwki suszone - 3,9 miligrama, szpinak gotowany - 3 lub więcej miligramów, szynka wędzona - 2,5 miligrama, kura - 1,5 miligrama, groszek zielony - 1,9 miligrama, brokuły gotowane - 0,8 miligrama, maliny, jeżyny, porzeczki - 0,9 miligrama, ryż - 0,8 miligrama, winogrona, brzoskwinie - 0,8 miligrama, pomidory, cebula, kapusta, sałata, selery, banany, borówki - 0,6 miligrama, ryby (średnio) - 0,7 miligramy, mleko - 0,05 miligrama.
Przeważnie ilość żelaza w organizmie przy dużej jego podaży w pokarmach nie przekracza optymalnego poziomu z powodu istnienia naturalnej bariery jego wchłaniania. Są jednak wypadki gdy poziom jest zbyt wysoki, zwłaszcza że żelazo jest usuwane z organizmu bardzo powoli. Niektóre badania z lat 90 tych, wskazują na związek zbyt wysokiego poziomu żelaza ze zwiększeniem się możliwości zawału serca lub powstawaniem nowotworów. Tłumaczy się to procesem łączenia się jonów żelaza z nadtlenkiem wodoru w wyniku czego powstają wolne rodniki tlenu a zwłaszcza bardzo reaktywny rodnik hydroksylowy (OH●). Wolne rodniki utleniając tłuszcze i lipidy w krwi powodują odkładanie się ich na ścianach naczyń krwionośnych co prowadzi do rozwoju miażdżycy. Wolne rodniki uszkadzają również błony i jądra komórek powodując zmiany genetyczne co może doprowadzić do powstawanie nowotworów.
Spożywanie w codziennej diecie pokarmów zawierających substancje antyutleniające powoduje redukcję wolnych rodników. Do najważniejszych substancji antyutleniających należą; witamina E, witamina C, beta-karoten, glutation, selen, cytryniany, fityniany, flawonoidy i inne związki. Zmutowane komórki w naszym ciele rozpoznaje i niszczy sprawnie działający układ odpornościowy. W starszym wieku gdy sprawność działania układu odpornościowego maleje a ilość mutacji rośnie, zwiększa się ryzyko zachorowania na chorobę nowotworową.
Krzysztof Piekarz
krzykacz
