IKSROJAP
CUI PRODEST 1 ?
Po lekturze ostatniego BSI Ochrona i Detektywistyka nr 7 - 8/2008 można by dojść do wniosku, że wszystko idzie ku lepszemu. Jednakże nie jest tak do końca. Mogłoby się wydawać, że klienci zrozumieli, że nie należy oczekiwać realizacji usług ochrony poniżej pewnego minimum cenowego. Ale czy na pewno ?
Problemy branży ochrony nie biorą się tylko i wyłącznie z ceny usługi.
Podstawowym problemem jest brak zrozumienia istoty i sensu ochrony, zarówno przez zleceniodawców jak i większość pracowników ochrony oraz ich pracodawców. Zarówno jedni jak i drudzy traktują ochronę jak każdy inny towar, który posiada właściwe sobie cechy charakterystyczne i cenę. Nikt nie zastanawia się nad sensem i celem ochrony. Ochrona dla wszystkich to ogólnie rzecz biorąc pewnego rodzaju „gwarancja" przed nieuprawnionym dostępem osób postronnych do obiektu, zabezpieczenie przed kradzieżami, włamaniami, napadami, rozbojami czasami (od wielkiego święta) przed zamachami na osoby. Nikt jakoś nie zwraca uwagi na to, że ochrona ma dużo głębszy sens i jest bardziej skomplikowana „technologicznie" niż to się wydaje.
Ochrona to nie tylko doraźne działania zapobiegające przestępstwom i wykroczeniom przeciwko mieniu, a także przeciwdziałające powstawaniu szkody wynikającej z tych zdarzeń oraz niedopuszczające do wstępu osób nieuprawnionych na teren chroniony, jak również działania mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa życia, zdrowia i nietykalności osobistej. To przede wszystkim element bezpieczeństwa lokalnego, które jest składową bezpieczeństwa narodowego.
Łatwo jest zauważyć, że bezpośrednią przyczyną spadku poczucia bezpieczeństwa obywateli jest wzrost przestępczości oraz inne zjawiska, niekiedy nawet nie zagrożone karą, mające, w opinii społecznej, duży wpływ na bezpieczeństwo wewnętrzne państwa. Subiektywne odczucie zagrożenia kojarzy się obywatelowi przede wszystkim z przestępczością, natomiast inne formy zagrożeń spychane są na plan dalszy gdyż nie dotyczą przeciętnego Kowalskiego w sposób bezpośredni i zdają się być dla niego bardzo odległe lub wręcz irracjonalne.
Jednakże, należy to stwierdzić dobitnie, że działalność agencji ochrony to w dużej mierze działalność na rzecz bezpieczeństwa lokalnego implikującego bezpieczeństwo narodowe i taki jest zasadniczy cel ochrony. Budowanie bezpieczeństwa narodowego poprzez budowanie bezpieczeństwa lokalnego.
Mało kto rozumie, że im większe nakłady na ochronę tym większy wzrost bezpieczeństwa ogólnego.
Mało kto zdaje sobie sprawę także z tego (dotyczy to również właścicieli i osób zarządzających agencjami ochrony), że aktywność agencji ochrony może być skierowana również w inną stronę niż tylko potocznie rozumiana ochrona. Istnieje wiele rodzajów przedsięwzięć, które mogą i powinny być realizowane w celu poprawy bezpieczeństwa na poziomie lokalnym.
Zaliczamy do nich:
a. w przypadku katastrof - rozpoznanie, informowanie, ratownictwo techniczne (w miarę posiadanych sił i środków), pierwsza pomoc przedmedyczna udzielana ofiarom katastrofy, współpraca z Policją, Strażą Pożarną, Strażą Miejską oraz innymi służbami ratowniczymi,
b. w przypadku kataklizmów - ostrzeganie, informowanie, rozpoznanie, pierwsza pomoc przedmedyczna udzielana ofiarom kataklizmu, ratownictwo techniczne (w miarę posiadanych sił i środków), współpraca z Policją, Strażą Pożarną, Obroną Cywilną, Strażą Miejską oraz innymi służbami ratowniczymi,
c. w przypadku zagrożeń aktami terrorystycznymi - profilaktyka, informowanie, ostrzeganie, pierwsza pomoc przedmedyczna udzielana ofiarom aktu terrorystycznego, ratownictwo techniczne (w miarę posiadanych przez agencje ochrony osób i mienia sił i środków), współpraca z Policją, Strażą Pożarną, Obroną Cywilną, Strażą Miejską oraz innymi służbami ratowniczymi,
d. w zakresie zwalczania przestępczości - szeroko rozumiana profilaktyka, współpraca z Policją, Strażą Pożarną, Strażą Miejską oraz innymi służbami zaangażowanymi w zwalczanie przestępczości,
e. w przypadku zagrożeń epidemiologicznych - ostrzeganie i informowanie, współpraca z Policją, Strażą Pożarną, Obroną Cywilną, Strażą Miejską oraz innymi służbami ratowniczymi,
f. w przypadku konfliktów zbrojnych (ochrona i obrona obiektów obowiązkowej ochrony - zgodnie z art. 5 UOOiM) - współpraca z Policją, Strażą Pożarną, Obroną Cywilną, Strażą Miejską oraz Obroną Terytorialną, inspirowanie oraz inicjowanie technicznej i fizycznej ochrony osób i mienia, podnoszenie poziomu wiedzy społeczności w zakresie ochrony mienia i osób.
Moim zdaniem, w zakresie wyżej wymienionych przedsięwzięć profesjonalna agencja ochrony, zatrudniająca świadomych swej roli i odpowiedzialności, pracowników ochrony jest w stanie sprostać tego typu oczekiwaniom. Niestety jak już wspomniałem na wstępie większość agencji ochrony osób i mienia ze względu na, czy to brak świadomości szerokiego spektrum możliwych zagrożeń czy też ze względu na brak jasno sprecyzowanego ustawowego obowiązku, a co za tym idzie finansowego zabezpieczenia tego typu działań podjętych przez agencję ochrony, nie jest zainteresowana realizacją takich zadań.
Pomimo wszystko funkcjonująca idea wkomponowania agencji ochrony osób i mienia w system bezpieczeństwa społeczności lokalnych na poziomie osiedla, ulicy oraz innych miejsc i terenów o charakterze publicznym zyska szansę powodzenia o ile uda się przekonać wszystkich członków społeczności o celowości i słuszności proponowanych rozwiązań. Agencje ochrony, które pragną być postrzegane jako istotny element systemu bezpieczeństwa podejmują się działalności parapolicyjnej polegającej na regularnych patrolach agencji ochrony osób i mienia w miejscach publicznych co wzbudza kontrowersje zwłaszcza, że w ramach tych działań pojawiają się elementy o charakterze interwencji, prób dyscyplinowania zachowań społecznych poprzez takie czynności jak usuwanie z określonych miejsc, wydawanie poleceń o charakterze władczym itp. Działania tego typu spowodowały powstanie w społeczeństwie rozłamu na zwolenników takiej działalności, uzasadniających potrzebę istnienia patroli osiedlowych agencji ochrony tym, że już sama świadomość możliwości pojawienia się patrolu stanowi swoiste zagrożenie dla potencjalnego przestępcy co powoduje zmniejszenie natężenia czynów karalnych na tym terenie, a niekiedy wręcz odstąpienie potencjalnych sprawców od popełnienia takiego czynu oraz przeciwników tej metody zapewnienia bezpieczeństwa społeczności lokalnej argumentujących swoje stanowisko tym, że żadne badania nie potwierdziły poglądu, iż zagrożeniem dla sprawcy jest obserwacja zdarzenia ze strony przygodnych świadków. W dodatku podnoszą argument, że ustawa o ochronie osób i mienia w obowiązującym kształcie nie daje agencjom ochrony uprawnień innych niż typowo obywatelskie poza obiektem lub obszarem chronionym, a co gorsza nie definiuje tych pojęć, toteż czynności podejmowane przez pracowników agencji ochrony osób i mienia są w takiej sytuacji na granicy prawa. Nie da się jednakże zaprzeczyć, że zaistnienie, w danym rejonie, osób mogących prowadzić skuteczną obserwację zdarzeń przestępczych oraz podejmować czynności wynikające choćby z uprawnień obywatelskich (ujęcie na tzw. „gorącym uczynku" lub w bezpośrednim pościgu i przekazanie ujętego policji) jak również mogących odpowiednio wcześnie poinformować policję czy też Straż Miejską o istniejącym zagrożeniu może w sposób znaczący podnieść subiektywne poczucie bezpieczeństwa społeczności lokalnej.
Jeżeli więc, w świetle powyższego, uda się przekonać społeczności lokalne do tego, że w bezpieczeństwo warto i należy inwestować, że bezpieczeństwo niestety musi kosztować, ze względu na zaangażowanie profesjonalnych agencji wykorzystujących swój potencjał intelektualny, skuteczność, mobilność, kompetentne, profesjonalnie wyszkolone kadry pracowników ochrony odczuwalny, przez społeczność lokalną, poziom bezpieczeństwa znacznie wzrośnie ze względu na ograniczenie czynów przestępczych w danym rejonie.
Poza rozważaną strefą aktywności firm ochroniarskich realizujących ewentualne zadania służb publicznych istnieje oczywiście całe spektrum pozostałych form typowo komercyjnej ochrony osób i mienia, właściwych branży ochroniarskiej. Każda z nich, by wymienić przykładowo ochronę obiektów handlowo - usługowych, rozrywkowych, hotelowo - restauracyjnych, handlu detalicznego, obrotu finansowego, oświatowo - wychowawczych, przemysłowych, siedzib instytucji, podmiotów gospodarczych i organizacji, wpisuje się w panoramę bezpieczeństwa społeczności lokalnej. Mówiąc krótko, im więcej chronionych obiektów, tym bezpieczniej2.
Aby można było realizować te wszystkie zadania niezbędny jest odpowiednio wyszkolony specjalista w zakresie szeroko rozumianego bezpieczeństwa. W tej dziedzinie nie można liczyć na to, że do wykonania skomplikowanej „operacji neurochirurgicznej" oddeleguje się „higienistkę" bo potrafi ona podać tabletkę od bólu głowy i zmierzyć temperaturę. Tu potrzebny jest wyszkolony, licencjonowany pracownik ochrony, który cały czas poszerza zakres swojej wiedzy, który utrzymuje odpowiednia kondycje fizyczną, który spostrzeże pierwsze symptomy zagrożenia, jeszcze zanim pojawi się ono namacalnie, błyskawicznie je przeanalizuje i wdroży procedury zapobiegawcze. Ponadto na bieżąco będzie analizował stan bezpieczeństwa i korygował wszczęte kroki.
Niezrozumiałym dla mnie jest to, że nie zauważa tego zarówno ustawodawca jak i pozostali, wydawałoby się zainteresowani, a więc usługobiorca oraz usługodawca.
Brak szerokiej perspektywy w patrzeniu na wyzwania jakie stoją przed branżą ochrony doprowadził do sytuacji z jaką borykamy się od kilkunastu lat. Byle jak, byle co, byle gdzie.
Powoli odnoszę wrażenie, że w zasadzie cena usługi jest adekwatna do tego co oferuje większość branży. Mamy do czynienia z byle jakimi stawkami za byle jaką robotę realizowaną przez byle jak przygotowanych zawodowo pracowników w byle jaki sposób co przekłada się niestety na byle jakie zarobki nawet tych, którzy do realizacji swoich zadań przygotowani są profesjonalnie.
I jeszcze jedno.
Pamiętajmy, że ochrona w okresie pokoju przeradza się w obronę w okresie wojny, a więc ludzie, którzy chronią obecnie obiekty będą musieli (oby nigdy) je bronić. Czy zatem mając przed oczami obraz ochrony w obecnie istniejącym stanie jest takim jakim chcemy go widzie w przypadku obrony ?
mgr inż. Paweł Pajorski
________________________
1 (łać.) Na czyją korzyść ? - Dla czyjej wygody ?
2 Z. Tomczyk. Firmy ochrony osób i mienia, a bezpieczeństwo społeczności lokalnych. (In:) J. Czapska, W. Krupiarz. Zapobieganie przestępczości w społecznościach lokalnych. Warszawa 1999.
Po lekturze ostatniego BSI Ochrona i Detektywistyka nr 7 - 8/2008 można by dojść do wniosku, że wszystko idzie ku lepszemu. Jednakże nie jest tak do końca. Mogłoby się wydawać, że klienci zrozumieli, że nie należy oczekiwać realizacji usług ochrony poniżej pewnego minimum cenowego. Ale czy na pewno ?
Problemy branży ochrony nie biorą się tylko i wyłącznie z ceny usługi.
Podstawowym problemem jest brak zrozumienia istoty i sensu ochrony, zarówno przez zleceniodawców jak i większość pracowników ochrony oraz ich pracodawców. Zarówno jedni jak i drudzy traktują ochronę jak każdy inny towar, który posiada właściwe sobie cechy charakterystyczne i cenę. Nikt nie zastanawia się nad sensem i celem ochrony. Ochrona dla wszystkich to ogólnie rzecz biorąc pewnego rodzaju „gwarancja" przed nieuprawnionym dostępem osób postronnych do obiektu, zabezpieczenie przed kradzieżami, włamaniami, napadami, rozbojami czasami (od wielkiego święta) przed zamachami na osoby. Nikt jakoś nie zwraca uwagi na to, że ochrona ma dużo głębszy sens i jest bardziej skomplikowana „technologicznie" niż to się wydaje.
Ochrona to nie tylko doraźne działania zapobiegające przestępstwom i wykroczeniom przeciwko mieniu, a także przeciwdziałające powstawaniu szkody wynikającej z tych zdarzeń oraz niedopuszczające do wstępu osób nieuprawnionych na teren chroniony, jak również działania mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa życia, zdrowia i nietykalności osobistej. To przede wszystkim element bezpieczeństwa lokalnego, które jest składową bezpieczeństwa narodowego.
Łatwo jest zauważyć, że bezpośrednią przyczyną spadku poczucia bezpieczeństwa obywateli jest wzrost przestępczości oraz inne zjawiska, niekiedy nawet nie zagrożone karą, mające, w opinii społecznej, duży wpływ na bezpieczeństwo wewnętrzne państwa. Subiektywne odczucie zagrożenia kojarzy się obywatelowi przede wszystkim z przestępczością, natomiast inne formy zagrożeń spychane są na plan dalszy gdyż nie dotyczą przeciętnego Kowalskiego w sposób bezpośredni i zdają się być dla niego bardzo odległe lub wręcz irracjonalne.
Jednakże, należy to stwierdzić dobitnie, że działalność agencji ochrony to w dużej mierze działalność na rzecz bezpieczeństwa lokalnego implikującego bezpieczeństwo narodowe i taki jest zasadniczy cel ochrony. Budowanie bezpieczeństwa narodowego poprzez budowanie bezpieczeństwa lokalnego.
Mało kto rozumie, że im większe nakłady na ochronę tym większy wzrost bezpieczeństwa ogólnego.
Mało kto zdaje sobie sprawę także z tego (dotyczy to również właścicieli i osób zarządzających agencjami ochrony), że aktywność agencji ochrony może być skierowana również w inną stronę niż tylko potocznie rozumiana ochrona. Istnieje wiele rodzajów przedsięwzięć, które mogą i powinny być realizowane w celu poprawy bezpieczeństwa na poziomie lokalnym.
Zaliczamy do nich:
a. w przypadku katastrof - rozpoznanie, informowanie, ratownictwo techniczne (w miarę posiadanych sił i środków), pierwsza pomoc przedmedyczna udzielana ofiarom katastrofy, współpraca z Policją, Strażą Pożarną, Strażą Miejską oraz innymi służbami ratowniczymi,
b. w przypadku kataklizmów - ostrzeganie, informowanie, rozpoznanie, pierwsza pomoc przedmedyczna udzielana ofiarom kataklizmu, ratownictwo techniczne (w miarę posiadanych sił i środków), współpraca z Policją, Strażą Pożarną, Obroną Cywilną, Strażą Miejską oraz innymi służbami ratowniczymi,
c. w przypadku zagrożeń aktami terrorystycznymi - profilaktyka, informowanie, ostrzeganie, pierwsza pomoc przedmedyczna udzielana ofiarom aktu terrorystycznego, ratownictwo techniczne (w miarę posiadanych przez agencje ochrony osób i mienia sił i środków), współpraca z Policją, Strażą Pożarną, Obroną Cywilną, Strażą Miejską oraz innymi służbami ratowniczymi,
d. w zakresie zwalczania przestępczości - szeroko rozumiana profilaktyka, współpraca z Policją, Strażą Pożarną, Strażą Miejską oraz innymi służbami zaangażowanymi w zwalczanie przestępczości,
e. w przypadku zagrożeń epidemiologicznych - ostrzeganie i informowanie, współpraca z Policją, Strażą Pożarną, Obroną Cywilną, Strażą Miejską oraz innymi służbami ratowniczymi,
f. w przypadku konfliktów zbrojnych (ochrona i obrona obiektów obowiązkowej ochrony - zgodnie z art. 5 UOOiM) - współpraca z Policją, Strażą Pożarną, Obroną Cywilną, Strażą Miejską oraz Obroną Terytorialną, inspirowanie oraz inicjowanie technicznej i fizycznej ochrony osób i mienia, podnoszenie poziomu wiedzy społeczności w zakresie ochrony mienia i osób.
Moim zdaniem, w zakresie wyżej wymienionych przedsięwzięć profesjonalna agencja ochrony, zatrudniająca świadomych swej roli i odpowiedzialności, pracowników ochrony jest w stanie sprostać tego typu oczekiwaniom. Niestety jak już wspomniałem na wstępie większość agencji ochrony osób i mienia ze względu na, czy to brak świadomości szerokiego spektrum możliwych zagrożeń czy też ze względu na brak jasno sprecyzowanego ustawowego obowiązku, a co za tym idzie finansowego zabezpieczenia tego typu działań podjętych przez agencję ochrony, nie jest zainteresowana realizacją takich zadań.
Pomimo wszystko funkcjonująca idea wkomponowania agencji ochrony osób i mienia w system bezpieczeństwa społeczności lokalnych na poziomie osiedla, ulicy oraz innych miejsc i terenów o charakterze publicznym zyska szansę powodzenia o ile uda się przekonać wszystkich członków społeczności o celowości i słuszności proponowanych rozwiązań. Agencje ochrony, które pragną być postrzegane jako istotny element systemu bezpieczeństwa podejmują się działalności parapolicyjnej polegającej na regularnych patrolach agencji ochrony osób i mienia w miejscach publicznych co wzbudza kontrowersje zwłaszcza, że w ramach tych działań pojawiają się elementy o charakterze interwencji, prób dyscyplinowania zachowań społecznych poprzez takie czynności jak usuwanie z określonych miejsc, wydawanie poleceń o charakterze władczym itp. Działania tego typu spowodowały powstanie w społeczeństwie rozłamu na zwolenników takiej działalności, uzasadniających potrzebę istnienia patroli osiedlowych agencji ochrony tym, że już sama świadomość możliwości pojawienia się patrolu stanowi swoiste zagrożenie dla potencjalnego przestępcy co powoduje zmniejszenie natężenia czynów karalnych na tym terenie, a niekiedy wręcz odstąpienie potencjalnych sprawców od popełnienia takiego czynu oraz przeciwników tej metody zapewnienia bezpieczeństwa społeczności lokalnej argumentujących swoje stanowisko tym, że żadne badania nie potwierdziły poglądu, iż zagrożeniem dla sprawcy jest obserwacja zdarzenia ze strony przygodnych świadków. W dodatku podnoszą argument, że ustawa o ochronie osób i mienia w obowiązującym kształcie nie daje agencjom ochrony uprawnień innych niż typowo obywatelskie poza obiektem lub obszarem chronionym, a co gorsza nie definiuje tych pojęć, toteż czynności podejmowane przez pracowników agencji ochrony osób i mienia są w takiej sytuacji na granicy prawa. Nie da się jednakże zaprzeczyć, że zaistnienie, w danym rejonie, osób mogących prowadzić skuteczną obserwację zdarzeń przestępczych oraz podejmować czynności wynikające choćby z uprawnień obywatelskich (ujęcie na tzw. „gorącym uczynku" lub w bezpośrednim pościgu i przekazanie ujętego policji) jak również mogących odpowiednio wcześnie poinformować policję czy też Straż Miejską o istniejącym zagrożeniu może w sposób znaczący podnieść subiektywne poczucie bezpieczeństwa społeczności lokalnej.
Jeżeli więc, w świetle powyższego, uda się przekonać społeczności lokalne do tego, że w bezpieczeństwo warto i należy inwestować, że bezpieczeństwo niestety musi kosztować, ze względu na zaangażowanie profesjonalnych agencji wykorzystujących swój potencjał intelektualny, skuteczność, mobilność, kompetentne, profesjonalnie wyszkolone kadry pracowników ochrony odczuwalny, przez społeczność lokalną, poziom bezpieczeństwa znacznie wzrośnie ze względu na ograniczenie czynów przestępczych w danym rejonie.
Poza rozważaną strefą aktywności firm ochroniarskich realizujących ewentualne zadania służb publicznych istnieje oczywiście całe spektrum pozostałych form typowo komercyjnej ochrony osób i mienia, właściwych branży ochroniarskiej. Każda z nich, by wymienić przykładowo ochronę obiektów handlowo - usługowych, rozrywkowych, hotelowo - restauracyjnych, handlu detalicznego, obrotu finansowego, oświatowo - wychowawczych, przemysłowych, siedzib instytucji, podmiotów gospodarczych i organizacji, wpisuje się w panoramę bezpieczeństwa społeczności lokalnej. Mówiąc krótko, im więcej chronionych obiektów, tym bezpieczniej2.
Aby można było realizować te wszystkie zadania niezbędny jest odpowiednio wyszkolony specjalista w zakresie szeroko rozumianego bezpieczeństwa. W tej dziedzinie nie można liczyć na to, że do wykonania skomplikowanej „operacji neurochirurgicznej" oddeleguje się „higienistkę" bo potrafi ona podać tabletkę od bólu głowy i zmierzyć temperaturę. Tu potrzebny jest wyszkolony, licencjonowany pracownik ochrony, który cały czas poszerza zakres swojej wiedzy, który utrzymuje odpowiednia kondycje fizyczną, który spostrzeże pierwsze symptomy zagrożenia, jeszcze zanim pojawi się ono namacalnie, błyskawicznie je przeanalizuje i wdroży procedury zapobiegawcze. Ponadto na bieżąco będzie analizował stan bezpieczeństwa i korygował wszczęte kroki.
Niezrozumiałym dla mnie jest to, że nie zauważa tego zarówno ustawodawca jak i pozostali, wydawałoby się zainteresowani, a więc usługobiorca oraz usługodawca.
Brak szerokiej perspektywy w patrzeniu na wyzwania jakie stoją przed branżą ochrony doprowadził do sytuacji z jaką borykamy się od kilkunastu lat. Byle jak, byle co, byle gdzie.
Powoli odnoszę wrażenie, że w zasadzie cena usługi jest adekwatna do tego co oferuje większość branży. Mamy do czynienia z byle jakimi stawkami za byle jaką robotę realizowaną przez byle jak przygotowanych zawodowo pracowników w byle jaki sposób co przekłada się niestety na byle jakie zarobki nawet tych, którzy do realizacji swoich zadań przygotowani są profesjonalnie.
I jeszcze jedno.
Pamiętajmy, że ochrona w okresie pokoju przeradza się w obronę w okresie wojny, a więc ludzie, którzy chronią obecnie obiekty będą musieli (oby nigdy) je bronić. Czy zatem mając przed oczami obraz ochrony w obecnie istniejącym stanie jest takim jakim chcemy go widzie w przypadku obrony ?
mgr inż. Paweł Pajorski
________________________
1 (łać.) Na czyją korzyść ? - Dla czyjej wygody ?
2 Z. Tomczyk. Firmy ochrony osób i mienia, a bezpieczeństwo społeczności lokalnych. (In:) J. Czapska, W. Krupiarz. Zapobieganie przestępczości w społecznościach lokalnych. Warszawa 1999.
Przystoi aby Ojczyzna droższa nam była niz my sami sobie.
Krzysztof Piekarz
słaby 56
