wikt
„Historia skoków narciarskich"
Skoki narciarskie już od połowy XIX urzekają nas swym pięknem i sprawiają, że każdego roku począwszy od listopada, do praktycznie samego końca marca emocjonujemy się rywalizacją w tej jednej z najpiękniejszych dyscyplin zimowych. Miejscem narodzin tego sportu była Norwegia, jednym z pierwszych, który skakał na nartach był Sondre Norheim z Telemarku. W skokach narciarskich, celem jest wykonanie jak najdłuższego skoku po rozpędzeniu się i odbiciu od progu skoczni. Pierwszy klub narciarski, Trysil Shooting and Skiing Club, założono na początku lat sześćdziesiątych XIX wieku. W tym czasie zorganizowano pierwsze zawody "Holmenkollen Nordic", które z czasem zyskały miano Igrzysk Nordyckich. Pierwsza większa skocznia została zbudowana w Holmenkollen, gdzie 31 stycznia 1892 r. rozegrano pierwszy konkurs skoków, podczas którego najdalej skoczył Arne Ustvedt (21,5 metra). Szybko popularność poza Norwegią skoki zyskały także w Szwecji i Finlandii, a poza Skandynawią znalazły uznanie w Austrii, Szwajcarii i pozostałych krajach alpejskich.
Przez lata zmieniała się technika skoku. Na początku zawodnicy skakali "na stojąco", wyma****ąc rękami. W latach dwudziestych zaczęli przyjmować bardziej aerodynamiczną sylwetkę, pochylając się do przodu. Po wojnie, w latach pięćdziesiątych, trzymali ręce wyciągnięte przed siebie (taką techniką skakał m.in. mistrz olimpijski z 1960 roku - Helmut Recknagel), by po jakimś czasie układać je wzdłuż tułowia, co jest normą do dzisiaj. Ostatnią wielką rewolucją była zmiana ustawienia nart. Zapoczątkował ją w 1985 roku Szwed Jan Boklöv, który jako pierwszy odnosił sukcesy międzynarodowe skacząc stylem "V" (narty podczas lotu nie są ustawione równolegle do siebie, tylko tworzą kształt litery V). Początkowo Szwed był szykanowany przez sędziów otrzymując niższe noty za styl wykonywanego skoku. Pomimo uzyskiwanych znacznie dłuższych odległości od rywali przegrywał właśnie poprzez ocenę stylu przez sędziów.
Każdy zawodnik za oddany skok otrzymuje:
- punkty za odległość za osiągnięcie punktu konstrukcyjnego (tzw. Punkt K) zawodnik otrzymuje 60 pkt (120 pkt na skoczniach mamucich), za każdy metr więcej dodaje się, a za każdy metr mniej odejmuje punkty, zależnie od rozmiaru skoczni (na K-90 po 2 pkt za metr, na K-120 po 1,8 pkt za metr, a na "mamutach" po 1,2 pkt za każdy metr). Długość skoku mierzona jest od progu skoczni do pięty tylnego buta skoczka w chwili zetknięcia się narty na całej długości z zeskokiem z dokładnością do 0,5 metra.
-noty za styl, każdy skok wykonywany przez zawodnika oceniany jest przez piątkę sędziów. Przy czym noty skrajne najwyższą i najniższą odrzuca się, a pozostałe są sumowane. Skala ocen to 0-20.
Punkty za odległość i za styl są sumowane i dają ostateczną notę zawodnika.
Puchar Świata indywidualny:
Rozgrywany co roku cykl zawodów, podczas których każdy zawodnik dostaję punkty za uzyskaną lokatę (punktuje 30 zawodników). Po zsumowaniu wszystkich punktów każdego zawodnika tworzy się klasyfikacja. Skoczek, który na koniec sezonu będzie na czele otrzymuje Kryształową Kulę. Zawody rozgrywane są od 1979/1980. Pierwszym zdobywcą Pucharu Świata został Austriak Hubert Neuper. Żeby zawodnik mógł zostać dopuszczony do startu w konkursie indywidualnym Pucharu Świata, musi posiadać swoim koncie punkty zdobyte w Pucharze Kontynentalnym.
Przed zawodami rozgrywane są kwalifikacje, które wyłaniają 50 zawodników uczestniczących w konkursie. Automatyczną kwalifikację otrzymują zawodnicy znajdujący się w pierwszej dziesiątce klasyfikacji Pucharu Świata.W konkursie odbywają się dwie serie skoków. W drugiej serii konkursu skacze 30 najlepszych zawodników z serii pierwszej w kolejności odwrotnej do miejsca zajmowanego po serii pierwszej.
Dodatkowo do drugiej serii bądź samego konkursu zostają dopuszczeni zawodnicy, którzy w pierwszej serii (kwalifikacjach) uzyskali co najmniej 90% odległości najlepszego zawodnika, lecz nie uzyskali ilości punktów potrzebnych do kwalifikacji z powodu upadku. (Dosłowna interpretacja tego przepisu doprowadziła do kuriozalnej sytuacji w kwalifikacjach jednego z konkursów, gdy do konkursu został dopuszczony zawodnik, który upadł, zaś nie weszli do niego skoczkowie, którzy polecieli dalej od niego, lecz nie uzyskali wystarczającej do uzyskania kwalifikacji ilości punktów.)
W przypadku uzyskania przez kilku zawodników takiej samej noty w konkursie, wszystkim przyznaje się punkty za miejsce, na którym są sklasyfikowani (punkty za miejsca, które by zajęli nie są przyznawane). To znaczy jeśli są dwaj zawodnicy na pierwszym miejscu, to dostaną po 100 pkt., a następny 60 pkt.
W przypadku kiedy warunki nie pozwalają na dalsze rozgrywanie konkursu, jury może postanowić o odwołaniu niektórych z serii skoków. Zwycięzcą zawodów zostaje skoczek, który uzyska najwyższą łączną notę punktową za skoki we wszystkich zakończonych seriach.
Miejsca w klasyfikacji Pucharu Świata ustalane są na podstawie punktów zdobytych przez zawodnika w konkursach indywidualnych danego sezonu. W przypadku, kiedy dwóch zawodników zdobędzie taką samą ilość punktów, wyżej sklasyfikowany zostaje ten, który więcej razy zwyciężył w konkursie PŚ lub najwyższe zajęte przez niego miejsce w konkursie jest lepsze od miejsca jego konkurenta
Najwięcej triumfów w klasyfikacji generalnej mają Matti Nykanen, który ma też najwięcej wygranych Pucharowych zawodów -46 oraz Adam Małysz, który dodatkowo ma najwięcej zwycięstw z rzędu w klasyfikacji generalnej bo aż 3. Największą liczbę zwycięstw w jednym sezonie zanotował Janne Ahonen -12. Kraje corocznie goszczące PŚ to: Finlandia, Norwegia, Włochy, Szwajcaria, Niemcy, Austria, Japonia, Polska, Czechy, Słowenia i Kanada.
Dla nas prawdziwa rywalizacja w PŚ zaczęła się w sezonie 2000/2001 gdy nasz reprezentant, zawodnik Wisły Ustronianki - Adam Małysz po raz pierwszy zdobył kryształową kulę. Polak z wielką przewagą wygrywał większość konkursów bijąc po kolei rekordy skoczni. Na kolejne sukcesy nie trzeba było długo czekać, przyszedł rok 2002 i znów byliśmy świadkami kapitalnych konkursów i pięknych zwycięstw Adama, a zawody w Zakopanem przyciągały niewiarygodne rzesze kibiców. Skoki narciarskie stały się od tego czasu sportem narodowym. 2003 rok zaczął się niezbyt dobrze, wyniki Adama nie zachwycały jednakże, trenerzy wycofali go w odpowiednim momencie i postanowili spokojnie potrenować, efekty były wspaniałe, Adam skakał wspaniale wygrywając 6 ostatnich konkursów PŚ i ostatecznie zdobywając po raz 3 z rzędu kryształową kulę. Do tej pory nie dokonał tego jeszcze nikt. Kolejne lata to posucha jeśli chodzi o występy Adama. Sezony 2003/2004, 2004/2005 oraz 2005/2006 Adam z pewnością nie zaliczy do udanych. W tym czasie wiele się wydarzyło zmienił się trener, najpierw Heinz Kuttin, potem Hannu Lepistoe. Do sezonu 2006/2007 przystępowaliśmy z wielkimi nadziejami, był to sezon MŚ w Sapporo. Pierwsze konkursy jeszcze nie prognozowały tego co miało nadejść. Jednakże nowy rok Adam zaczął bardzo dobrze, a apogeum formy przyszło w najbardziej odpowiednim momencie, ostatnie konkursy PŚ znów padły łupem Adama, dzięki czemu wyprzedził Andersa Jacobsena i po raz kolejny wygrał PŚ. Dzisiejsze konkursy to wielka dominacja Austriaków, poprzedni wygrał Thomas Morgenstern, a w obecnym prowadzi Gregor Schlierenzauer i nie zanosi się na to by Austriacy mieli szybko zejść z piedestału.
Punktacja obowiązująca w PŚ:
Miejsce - Liczba punktów
1 - 100
2- 80
3- 60
4 - 50
5 - 45
6 - 40
7 - 36
8 - 32
9 - 29
10 - 26
11 - 24
12 - 22
13 - 20
14 - 18
15 - 16
16 - 15
17 - 14
18 - 13
19 - 12
20 - 11
21 - 10
22 - 9
23 - 8
24 - 7
25 - 6
26 - 5
27 - 4
28 - 3
29 - 2
30 - 1
Puchar Świata drużynowy:
Drużyny składają się z 4 zawodników. W konkursie odbywają się dwie rundy po cztery serie skoków. W każdej rundzie każdy z członków drużyny oddaje jeden skok, po jednym skoczku z każdej drużyny na serię. Kolejność startu członków drużyny jest ustalona i nie może się zmieniać pomiędzy rundami. W drugiej serii konkursu startuje 8 najlepszych drużyn z serii pierwszej (chyba że na 8 miejscu znajduje się ex aequo dwie lub więcej drużyn).
W przypadku kiedy warunki nie pozwalają na dalsze rozgrywanie konkursu, jury może postanowić o odwołaniu drugiej rundy skoków. Zwycięzcą zawodów zostaje drużyna, która uzyska najwyższą łączną notę punktową za skoki wszystkich jej członków we wszystkich zakończonych rundach.
Miejsca państw w klasyfikacji Pucharu Narodów ustalane są na podstawie sumy punktów z konkursów drużynowych oraz sumy punktów zdobytych przez wszystkich zawodników danego kraju w konkursach indywidualnych w danym sezonie.
Punkty przyznawana za zawody drużynowe:
1 - 400
2 - 350
3 - 300
4 - 250
5 - 200
6 - 150
7 - 100
8 - 50
Mistrzostwa Świata:
Zawody będące częścią mistrzostw świata w narciarstwie klasycznym. Konkurs na skoczni normalnej został włączony do programu w 1925, skocznia duża doczekała się debiutu w 1962. Pierwszy konkurs odbył się w 1925 roku w Jańskich Łaźniach (Czechosłowacja). Przed II wojną światową impreza rozgrywana była praktycznie corocznie, a od 1950 roku wprowadzono czteroletni cykl, na przemian z sezonem olimpijskim. Dopiero w 1985 roku zdecydowano o 2 letniej przerwie między mistrzostwami. Już w 1929 roku MŚ odbyły się w Polsce - w Zakopanem, jednak nasi reprezentanci wypadli tam raczej słabo - całe podium należało do skoczków norweskich. W roku 1938, podczas zawodów w Lahti wspaniale spisał się Stanisław Marusarz, który zdobył dla Polski srebrny medal. Triumfował wówczas Norweg Asbjørn Ruud, jednakże wielu po dziś dzień uważa, iż prawdziwym zwycięzcą tych mistrzostw był Polak.
Trzeba jednak przyznać, że to co przeżywaliśmy w latach 30 to nic w porównaniu do tego co stało się w 2001 roku. Świetne występy w PŚ Adama Małysza przełożyły się oczywiście na jego start w MŚ, na skoczni dużej Adam zdobył srebro minimalnie przegrywając z Martinem Schmittem. Na normalnym obiekcie Adam nie miał już „problemów" z wywalczeniem złota, zdeklasował rywali i zdobył swój pierwszy złoty medal MŚ. Z Lahti wyjechał zatem z dwoma krążkami. Następne zawody o mistrzostwo świata odbyć się miały we Włoskim Predazzo. Adam nie spisywał się przed nimi zbyt dobrze stąd decyzja sztabu trenerskiego by wycofać go z zawodów w Willingen, celem szukania formy. Pierwszy konkurs na dużej skoczni i przepiękna walka z Matti Hautamaekim pozostanie w mym sercu na zawsze. Po pierwszej serii Adam był drugi, jednakże w drugiej pobił rekord skoczni uzyskując 136 metrów i tym samym deklasując Hautamaekiego. „Nie może tego skoczyć Hautamaeki" - krzyczał W. Szaranowicz podczas transmisji i rzeczywiście nie skoczył, Adam zdobył swoje drugie złoto na MŚ. Na konkurs na skoczni normalnej oczekiwaliśmy już z wielkim spokojem i pewnością, że Adam zdobędzie drugie złoto i rzeczywiście tak było, Polak nie dał szans rywalom zdecydowanie wygrywając zawody i znów uzyskując rekord skoczni. Potem przyszły słabsze lata Adama, Polak stracił oba tytuły w Oberstdorfie i do Sapporo w 2007 roku jechał je odzyskać. Kwalifikacje do konkursu na skoczni dużej znów ożywiły nasze nadzieje na medal, niestety Adam zajął 4 miejsce i pozostawało nam czekać na konkurs na normalnej skoczni, tam Małysz nie miał sobie równych wygrywając z ogromną przewagą i zdobywając swoje 4 złoto. W tym roku znów Adam będzie bronił medalu, MŚ w Liberce bowiem tuż, tuż. Kto wie, może znów będziemy przeżywać tak wspaniałe chwile jak przed laty?
Najwięcej razy na podium w historii mistrzostw świata:
1. Adam Małysz 4 złota 1 srebro
2. Birger Ruud 3 złota 1 srebro
3. Jens Weißflog 2 złota 1 srebro 2 brąz
Mistrzostwa Świata w lotach Narciarskich:
Zawody organizowane co dwa lata, na skoczniach mamucich. Od roku 1992 mistrzostwa rozgrywane są cyklicznie na pięciu największych skoczniach: Planica - Bad Mitterndorf - Oberstdorf - Vikersund - Harrachov. Jednak od 2010 roku tak nie jest (Międzynarodowa Federacja Narciarska wybiera gospodarzy kolejnych mistrzostw). Jedyny jak dotąd medal dla Polski (brązowy) zdobył Piotr Fijas w 1979 roku w na skoczni w Planicy. Konkurs indywidualny o mistrzostwo świata w lotach obejmuje cztery (nie, jak zazwyczaj, dwie) serie skoków rozgrywane w ciągu dwóch dni. O zwycięstwie decyduje suma punktów za skoki zawodnika z wszystkich czterech serii. Począwszy od roku 2004 w ramach mistrzostw rozgrywany jest także konkurs drużynowy.
Najwięcej razy na podium:
1.Sven Hannawald 2 razy pierwszy, 1 raz drugi
Walter Steiner 2 razy pierwszy 1 raz drugi
3. Roar Ljokelsoy 2 razy pierwszy
W historii MŚ w lotach o dziwo wielkich sukcesów nie odnosił Adam Małysz, ale to nie znaczy, że ich nie było bowiem w 1979 roku brązowy medal wywalczył Piotr Fijas.
Najdłuższy lot, obecny rekord świata wynosi 239 metrów, uzyskany przez Bjoerna Dinara Romorena w Planicy.
ZIO:
Rozgrywane są od pierwszych zimowych igrzysk olimpijskich w Chamonix w 1924 roku. Aż do igrzysk w Squaw Valley w roku 1960 rozgrywany był tylko jeden konkurs na normalnej skoczni. Od 1964 r. i igrzysk w austriackim Innsbrucku rozgrywano już dwa - na skoczni normalnej i dużej, najpierw na skoczniach K70 i K 90, a obecnie na K 90 i K 120. W roku 1988 na Zimowej Olimpiadzie w Calgary dodano jeszcze konkurs drużynowy.
Pięć pierwszych Igrzysk całkowicie zdominowali Norwegowie. Dopiero w 1956 roku złoto olimpijskie pojechało do innego niż Norwegia kraju - zostało zdobyte przez Antti Hyvärinena z Finlandii. Jedynym zawodnikiem, który zdobył 3 indywidualne złote medale był Matti Nykänen z Finlandii. On też jako pierwszy zdobył dwa indywidualne złote medale olimpijskie na tej samej olimpiadzie w Calgary. Drugim skoczkiem, który dostąpił tego zaszczytu był Simon Ammann ze Szwajcarii w Salt Lake City.
Nasi reprezentanci w tej dyscyplinie zdobyli po jednym z każdego. Złoto zdobył w 1972 roku, podczas Igrzysk w Japońskim Sapporo Wojciech Fortuna. Choć był wtedy dobrze zapowiadającym się młodym skoczkiem (19 lat) nikt na niego nie stawiał. Jego wyjazd do Sapporo wymusiła prasa sportowa, która poparła wniosek trenera Janusza Forteckiego, po tym jak skoczek osiągnął kilka godnych uwagi rezultatów. Już podczas konkursu na skoczni średniej zaprezentował się bardzo dobrze, zdobywając szóste miejsce. W drugim konkursie - 11 lutego 1972 - jego skok na odległość 111 metrów był nokautem dla całej elity najlepszych na świecie. Mimo krótkiego skoku w drugiej serii (zaledwie 87,5 m) Fortuna utrzymał i obronił tytuł mistrza olimpijskiego - jedynego w historii polskich skoków narciarskich.
Pozostałe dwa medale zdobył oczywiście Adam Małysz. Podczas Igrzysk w Salt Lake City w 2002 roku. Na skoczni normalnej nasz reprezentant zakończył rywalizację na 3 miejscu, warto dodać, że gdyby nie zachwianie pierwszego skoku to pewnie Adam miał by wtedy złoto, ostatecznie na podium obok naszego reprezentanta stanęli, Sven Hannawald (srebro) oraz Simon Ammann (złoto). Rywalizacja na skoczni dużej znów przebiegała pod dyktando Ammanna, chociaż gdyby Hannawald nie upadł podczas drugiego skoku nie wiadomo jakby wyglądała klasyfikacja. Ostatecznie Adam zajął drugie miejsce, a trzeci był Matti Hautamaeki.
Turniej Czterek Skoczni:
Najbardziej prestiżowy turniej w skokach narciarskich, porównywany do Wimbledonu i Tour de France. Zawody rozgrywane są na skoczniach w Niemczech (Oberstdorf, Garmisch-Partenkirchen) i Austrii (Innsbruck, Bischofshofen), przy czym konkurs w Ga-Pa rozgrywany jest zawsze w Nowy Rok. Zwycięzcą zostaje zawodnik, który zdobył największą liczbę punktów we wszystkich czterech konkursach łącznie. Od sezonu 1996/1997 Turniej Czterech skoczni rozgrywany jest tzw. systemem KO. W pierwszej serii skoków zawodnicy dobierani są w pary wg rezultatów serii kwalifikacyjnej (najlepszy z najsłabszym, drugi z czterdziestym dziewiątym itd.). Do drugiej serii awansuje każdy zwycięzca z danej pary oraz pięciu tzw. "szczęśliwych przegranych" (lucky losers), czyli pięciu najlepszych zawodników spośród przegranych. 25 zwycięzców i 5 lucky losers tworzy trzydziestkę, która bierze udział w drugiej serii (rozgrywanej według zasad tradycyjnych).
Turniej ściąga rokrocznie w okolice Bawarii i Tyrolu cały skokowy świat, kusząc wysokimi nagrodami oraz zaskakując nowinkami technicznymi. Jedną z nich był w ostatnich latach system rurek, zmrażający w razie odwilży cały rozbieg.
Skocznie na których rozgrywany jest turniej:
Oberstdorf - Schattenbergschanze HS-137
GA-PA - Neue Große Olympiaschanze HS - 140
Insbruck - Bergisel HS - 130
Bischofschofen - Paul-Ausserleitner-Schanze HS - 140
Najwięcej zwycięstw w całym turnieju odniósł Janne Ahonen - 5. W ponad pięćdziesięcioletniej historii turnieju raz zdarzyło się, że dwóch zawodników wygrało TCS- w sezonie 2005/2006 na najwyższym stopniu podium stanęli Janne Ahonen (Finlandia) oraz Jakub Janda (Czechy).Wszystkie konkursy podczas jednego turnieju wygrał tylko jeden zawodnik - Sven Hannavald w 2002 roku podczas 50 edycji turnieju.
Rok wcześniej triumf w tych prestiżowych zawodach święcił Adam Małysz. To właśnie w Niemczech rozpoczęła się wspaniała kariera Małysza, w Oberstdorfie co prawda nie wygrał, ale w GA-PA był drugi i ustanowił tam rekord skoczni, który do zburzenia tej skoczni pozostał aktualny. Austriacką część imprezy Adam zdominował wygrywając z ogromną przewagą w Insbrucku i w Bischofschofen i ostatecznie wygrał cały turniej nie kryjąc wzruszenia przy rozdawaniu nagród. W 2003 roku Adam zajął w tym turnieju 3 miejsce.
Turniej Nordycki:
Zawody w skokach narciarskich rozgrywane od 1997 na wzór Turnieju Czterech Skoczni.
Cykl ten rozgrywany jest w pierwszej połowie marca każdego roku. Konkursy zaliczane do Turnieju Nordyckiego odbywają się na terenie Skandynawii. Od 2004 roku ustalono stałe miejsce rozgrywania konkursów: Lahti, Kuopio, Lillehammer i Oslo. W 2009 roku konkurs w Oslo nie odbędzie się z uwagi na przebudowę skoczni, konkurs odbędzie się w norweskim Vikersund. Zwycięzcą Turnieju Skandynawskiego - podobnie jak w Turnieju Czterech Skoczni - zostaje zawodnik, który zdobył największą liczbę punktów za skoki we wszystkich konkursach.
Pierwszym i jak dotychczas jedynym skoczkiem, który trzykrotnie zwyciężał w Turnieju Nordyckim, w 2001, 2003 oraz 2007, jest Adam Małysz.
Oprócz wyżej wymienionych zawodów organizowane są też zawody niższych rang jak Puchary Kontynentalne czy Puchary FIS. Co rok odbywają się także Mistrzostwa Świata Juniorów.
Letnie Grand Prix:
Zawody przeprowadzane są od 1994 roku, przeprowadzane zazwyczaj między lipcem, a październikiem. edynym Polakiem, który wygrał Letnie Grand Prix (trzykrotnie) jest Adam Małysz. Zawodnicy rozpędzają się na rozbiegu po porcelanowych torach a lądują na specjalnym tworzywie - igelicie - pokrywającym zeskok. W dwóch pierwszych sezonach LGP (1994 i 1995) sumowano punkty za pojedyncze skoki, tak jak w Turnieju Czterech Skoczni, w kolejnych zaś tak jak w Pucharze Świata.
Tylko raz w historii LGP rozegrano dwa konkursy indywidualne w jednym dniu - na "Wielkiej Krokwi" w Zakopanem (30.08.2008).
Skoki narciarskie kobiet:
Najbardziej prestiżowe zawody kobiet to Puchar Kontynentalny. Wchłonął on w 2004 dotychczasowy najważniejszy cykl kobiecy, FIS Ladies Grand Prix, rozgrywany od 1999, początkowo pod nazwą FIS Ladies Grand Tournee. Od 2009 skoki kobiet wejdą w program Mistrzostw Świata, a od 2014 w program Igrzysk Olimpijskich. Najdłuższy skok kobiety to 200 m uzyskany w Bad Mitterndorf.
Style w skokach:
Jak widać skoki rozwijają się z biegiem czasu, ostatnie lata dostarczyły na nieprawdopodobnych emocji związanych z występami Adama Małysza, ale wiadome jest, że mistrz z Wisły nie będzie wiecznie tak skakał, na pewno jest bliżej końca kariery niż początku, co się stanie z popularnością tego sportu w naszym kraju gdy Adam zawiesi narty na kołku? Ciężko powiedzieć, mamy bardzo zdolną młodzież, która nie tak dawno zdobyła brąz w drużynie na MŚJ, a nasz Maciek Kot został wicemistrzem świata. Obyśmy nie zmarnowali talentów, które niewątpliwie w naszym kraju są i oby ktoś za 10 lat stworzył taki temat, w którym opisze kolejnego świetnego zawodnika, którego wydała Polska Ziemia.
Pozdrawiam wikt
Źródła z których korzystałem to: wikipedia.pl, skokinarciarskie. pl, skijumping. pl oraz własne odczucia i przemyślenia
Zmieniony przez - wikt w dniu 2009-02-26 14:58:18
Skoki narciarskie już od połowy XIX urzekają nas swym pięknem i sprawiają, że każdego roku począwszy od listopada, do praktycznie samego końca marca emocjonujemy się rywalizacją w tej jednej z najpiękniejszych dyscyplin zimowych. Miejscem narodzin tego sportu była Norwegia, jednym z pierwszych, który skakał na nartach był Sondre Norheim z Telemarku. W skokach narciarskich, celem jest wykonanie jak najdłuższego skoku po rozpędzeniu się i odbiciu od progu skoczni. Pierwszy klub narciarski, Trysil Shooting and Skiing Club, założono na początku lat sześćdziesiątych XIX wieku. W tym czasie zorganizowano pierwsze zawody "Holmenkollen Nordic", które z czasem zyskały miano Igrzysk Nordyckich. Pierwsza większa skocznia została zbudowana w Holmenkollen, gdzie 31 stycznia 1892 r. rozegrano pierwszy konkurs skoków, podczas którego najdalej skoczył Arne Ustvedt (21,5 metra). Szybko popularność poza Norwegią skoki zyskały także w Szwecji i Finlandii, a poza Skandynawią znalazły uznanie w Austrii, Szwajcarii i pozostałych krajach alpejskich.
Przez lata zmieniała się technika skoku. Na początku zawodnicy skakali "na stojąco", wyma****ąc rękami. W latach dwudziestych zaczęli przyjmować bardziej aerodynamiczną sylwetkę, pochylając się do przodu. Po wojnie, w latach pięćdziesiątych, trzymali ręce wyciągnięte przed siebie (taką techniką skakał m.in. mistrz olimpijski z 1960 roku - Helmut Recknagel), by po jakimś czasie układać je wzdłuż tułowia, co jest normą do dzisiaj. Ostatnią wielką rewolucją była zmiana ustawienia nart. Zapoczątkował ją w 1985 roku Szwed Jan Boklöv, który jako pierwszy odnosił sukcesy międzynarodowe skacząc stylem "V" (narty podczas lotu nie są ustawione równolegle do siebie, tylko tworzą kształt litery V). Początkowo Szwed był szykanowany przez sędziów otrzymując niższe noty za styl wykonywanego skoku. Pomimo uzyskiwanych znacznie dłuższych odległości od rywali przegrywał właśnie poprzez ocenę stylu przez sędziów.
Każdy zawodnik za oddany skok otrzymuje:
- punkty za odległość za osiągnięcie punktu konstrukcyjnego (tzw. Punkt K) zawodnik otrzymuje 60 pkt (120 pkt na skoczniach mamucich), za każdy metr więcej dodaje się, a za każdy metr mniej odejmuje punkty, zależnie od rozmiaru skoczni (na K-90 po 2 pkt za metr, na K-120 po 1,8 pkt za metr, a na "mamutach" po 1,2 pkt za każdy metr). Długość skoku mierzona jest od progu skoczni do pięty tylnego buta skoczka w chwili zetknięcia się narty na całej długości z zeskokiem z dokładnością do 0,5 metra.
-noty za styl, każdy skok wykonywany przez zawodnika oceniany jest przez piątkę sędziów. Przy czym noty skrajne najwyższą i najniższą odrzuca się, a pozostałe są sumowane. Skala ocen to 0-20.
Punkty za odległość i za styl są sumowane i dają ostateczną notę zawodnika.
Puchar Świata indywidualny:
Rozgrywany co roku cykl zawodów, podczas których każdy zawodnik dostaję punkty za uzyskaną lokatę (punktuje 30 zawodników). Po zsumowaniu wszystkich punktów każdego zawodnika tworzy się klasyfikacja. Skoczek, który na koniec sezonu będzie na czele otrzymuje Kryształową Kulę. Zawody rozgrywane są od 1979/1980. Pierwszym zdobywcą Pucharu Świata został Austriak Hubert Neuper. Żeby zawodnik mógł zostać dopuszczony do startu w konkursie indywidualnym Pucharu Świata, musi posiadać swoim koncie punkty zdobyte w Pucharze Kontynentalnym.
Przed zawodami rozgrywane są kwalifikacje, które wyłaniają 50 zawodników uczestniczących w konkursie. Automatyczną kwalifikację otrzymują zawodnicy znajdujący się w pierwszej dziesiątce klasyfikacji Pucharu Świata.W konkursie odbywają się dwie serie skoków. W drugiej serii konkursu skacze 30 najlepszych zawodników z serii pierwszej w kolejności odwrotnej do miejsca zajmowanego po serii pierwszej.
Dodatkowo do drugiej serii bądź samego konkursu zostają dopuszczeni zawodnicy, którzy w pierwszej serii (kwalifikacjach) uzyskali co najmniej 90% odległości najlepszego zawodnika, lecz nie uzyskali ilości punktów potrzebnych do kwalifikacji z powodu upadku. (Dosłowna interpretacja tego przepisu doprowadziła do kuriozalnej sytuacji w kwalifikacjach jednego z konkursów, gdy do konkursu został dopuszczony zawodnik, który upadł, zaś nie weszli do niego skoczkowie, którzy polecieli dalej od niego, lecz nie uzyskali wystarczającej do uzyskania kwalifikacji ilości punktów.)
W przypadku uzyskania przez kilku zawodników takiej samej noty w konkursie, wszystkim przyznaje się punkty za miejsce, na którym są sklasyfikowani (punkty za miejsca, które by zajęli nie są przyznawane). To znaczy jeśli są dwaj zawodnicy na pierwszym miejscu, to dostaną po 100 pkt., a następny 60 pkt.
W przypadku kiedy warunki nie pozwalają na dalsze rozgrywanie konkursu, jury może postanowić o odwołaniu niektórych z serii skoków. Zwycięzcą zawodów zostaje skoczek, który uzyska najwyższą łączną notę punktową za skoki we wszystkich zakończonych seriach.
Miejsca w klasyfikacji Pucharu Świata ustalane są na podstawie punktów zdobytych przez zawodnika w konkursach indywidualnych danego sezonu. W przypadku, kiedy dwóch zawodników zdobędzie taką samą ilość punktów, wyżej sklasyfikowany zostaje ten, który więcej razy zwyciężył w konkursie PŚ lub najwyższe zajęte przez niego miejsce w konkursie jest lepsze od miejsca jego konkurenta
Najwięcej triumfów w klasyfikacji generalnej mają Matti Nykanen, który ma też najwięcej wygranych Pucharowych zawodów -46 oraz Adam Małysz, który dodatkowo ma najwięcej zwycięstw z rzędu w klasyfikacji generalnej bo aż 3. Największą liczbę zwycięstw w jednym sezonie zanotował Janne Ahonen -12. Kraje corocznie goszczące PŚ to: Finlandia, Norwegia, Włochy, Szwajcaria, Niemcy, Austria, Japonia, Polska, Czechy, Słowenia i Kanada.
Dla nas prawdziwa rywalizacja w PŚ zaczęła się w sezonie 2000/2001 gdy nasz reprezentant, zawodnik Wisły Ustronianki - Adam Małysz po raz pierwszy zdobył kryształową kulę. Polak z wielką przewagą wygrywał większość konkursów bijąc po kolei rekordy skoczni. Na kolejne sukcesy nie trzeba było długo czekać, przyszedł rok 2002 i znów byliśmy świadkami kapitalnych konkursów i pięknych zwycięstw Adama, a zawody w Zakopanem przyciągały niewiarygodne rzesze kibiców. Skoki narciarskie stały się od tego czasu sportem narodowym. 2003 rok zaczął się niezbyt dobrze, wyniki Adama nie zachwycały jednakże, trenerzy wycofali go w odpowiednim momencie i postanowili spokojnie potrenować, efekty były wspaniałe, Adam skakał wspaniale wygrywając 6 ostatnich konkursów PŚ i ostatecznie zdobywając po raz 3 z rzędu kryształową kulę. Do tej pory nie dokonał tego jeszcze nikt. Kolejne lata to posucha jeśli chodzi o występy Adama. Sezony 2003/2004, 2004/2005 oraz 2005/2006 Adam z pewnością nie zaliczy do udanych. W tym czasie wiele się wydarzyło zmienił się trener, najpierw Heinz Kuttin, potem Hannu Lepistoe. Do sezonu 2006/2007 przystępowaliśmy z wielkimi nadziejami, był to sezon MŚ w Sapporo. Pierwsze konkursy jeszcze nie prognozowały tego co miało nadejść. Jednakże nowy rok Adam zaczął bardzo dobrze, a apogeum formy przyszło w najbardziej odpowiednim momencie, ostatnie konkursy PŚ znów padły łupem Adama, dzięki czemu wyprzedził Andersa Jacobsena i po raz kolejny wygrał PŚ. Dzisiejsze konkursy to wielka dominacja Austriaków, poprzedni wygrał Thomas Morgenstern, a w obecnym prowadzi Gregor Schlierenzauer i nie zanosi się na to by Austriacy mieli szybko zejść z piedestału.
Punktacja obowiązująca w PŚ:
Miejsce - Liczba punktów
1 - 100
2- 80
3- 60
4 - 50
5 - 45
6 - 40
7 - 36
8 - 32
9 - 29
10 - 26
11 - 24
12 - 22
13 - 20
14 - 18
15 - 16
16 - 15
17 - 14
18 - 13
19 - 12
20 - 11
21 - 10
22 - 9
23 - 8
24 - 7
25 - 6
26 - 5
27 - 4
28 - 3
29 - 2
30 - 1
Puchar Świata drużynowy:
Drużyny składają się z 4 zawodników. W konkursie odbywają się dwie rundy po cztery serie skoków. W każdej rundzie każdy z członków drużyny oddaje jeden skok, po jednym skoczku z każdej drużyny na serię. Kolejność startu członków drużyny jest ustalona i nie może się zmieniać pomiędzy rundami. W drugiej serii konkursu startuje 8 najlepszych drużyn z serii pierwszej (chyba że na 8 miejscu znajduje się ex aequo dwie lub więcej drużyn).
W przypadku kiedy warunki nie pozwalają na dalsze rozgrywanie konkursu, jury może postanowić o odwołaniu drugiej rundy skoków. Zwycięzcą zawodów zostaje drużyna, która uzyska najwyższą łączną notę punktową za skoki wszystkich jej członków we wszystkich zakończonych rundach.
Miejsca państw w klasyfikacji Pucharu Narodów ustalane są na podstawie sumy punktów z konkursów drużynowych oraz sumy punktów zdobytych przez wszystkich zawodników danego kraju w konkursach indywidualnych w danym sezonie.
Punkty przyznawana za zawody drużynowe:
1 - 400
2 - 350
3 - 300
4 - 250
5 - 200
6 - 150
7 - 100
8 - 50
Mistrzostwa Świata:
Zawody będące częścią mistrzostw świata w narciarstwie klasycznym. Konkurs na skoczni normalnej został włączony do programu w 1925, skocznia duża doczekała się debiutu w 1962. Pierwszy konkurs odbył się w 1925 roku w Jańskich Łaźniach (Czechosłowacja). Przed II wojną światową impreza rozgrywana była praktycznie corocznie, a od 1950 roku wprowadzono czteroletni cykl, na przemian z sezonem olimpijskim. Dopiero w 1985 roku zdecydowano o 2 letniej przerwie między mistrzostwami. Już w 1929 roku MŚ odbyły się w Polsce - w Zakopanem, jednak nasi reprezentanci wypadli tam raczej słabo - całe podium należało do skoczków norweskich. W roku 1938, podczas zawodów w Lahti wspaniale spisał się Stanisław Marusarz, który zdobył dla Polski srebrny medal. Triumfował wówczas Norweg Asbjørn Ruud, jednakże wielu po dziś dzień uważa, iż prawdziwym zwycięzcą tych mistrzostw był Polak.
Trzeba jednak przyznać, że to co przeżywaliśmy w latach 30 to nic w porównaniu do tego co stało się w 2001 roku. Świetne występy w PŚ Adama Małysza przełożyły się oczywiście na jego start w MŚ, na skoczni dużej Adam zdobył srebro minimalnie przegrywając z Martinem Schmittem. Na normalnym obiekcie Adam nie miał już „problemów" z wywalczeniem złota, zdeklasował rywali i zdobył swój pierwszy złoty medal MŚ. Z Lahti wyjechał zatem z dwoma krążkami. Następne zawody o mistrzostwo świata odbyć się miały we Włoskim Predazzo. Adam nie spisywał się przed nimi zbyt dobrze stąd decyzja sztabu trenerskiego by wycofać go z zawodów w Willingen, celem szukania formy. Pierwszy konkurs na dużej skoczni i przepiękna walka z Matti Hautamaekim pozostanie w mym sercu na zawsze. Po pierwszej serii Adam był drugi, jednakże w drugiej pobił rekord skoczni uzyskując 136 metrów i tym samym deklasując Hautamaekiego. „Nie może tego skoczyć Hautamaeki" - krzyczał W. Szaranowicz podczas transmisji i rzeczywiście nie skoczył, Adam zdobył swoje drugie złoto na MŚ. Na konkurs na skoczni normalnej oczekiwaliśmy już z wielkim spokojem i pewnością, że Adam zdobędzie drugie złoto i rzeczywiście tak było, Polak nie dał szans rywalom zdecydowanie wygrywając zawody i znów uzyskując rekord skoczni. Potem przyszły słabsze lata Adama, Polak stracił oba tytuły w Oberstdorfie i do Sapporo w 2007 roku jechał je odzyskać. Kwalifikacje do konkursu na skoczni dużej znów ożywiły nasze nadzieje na medal, niestety Adam zajął 4 miejsce i pozostawało nam czekać na konkurs na normalnej skoczni, tam Małysz nie miał sobie równych wygrywając z ogromną przewagą i zdobywając swoje 4 złoto. W tym roku znów Adam będzie bronił medalu, MŚ w Liberce bowiem tuż, tuż. Kto wie, może znów będziemy przeżywać tak wspaniałe chwile jak przed laty?
Najwięcej razy na podium w historii mistrzostw świata:
1. Adam Małysz 4 złota 1 srebro
2. Birger Ruud 3 złota 1 srebro
3. Jens Weißflog 2 złota 1 srebro 2 brąz
Mistrzostwa Świata w lotach Narciarskich:
Zawody organizowane co dwa lata, na skoczniach mamucich. Od roku 1992 mistrzostwa rozgrywane są cyklicznie na pięciu największych skoczniach: Planica - Bad Mitterndorf - Oberstdorf - Vikersund - Harrachov. Jednak od 2010 roku tak nie jest (Międzynarodowa Federacja Narciarska wybiera gospodarzy kolejnych mistrzostw). Jedyny jak dotąd medal dla Polski (brązowy) zdobył Piotr Fijas w 1979 roku w na skoczni w Planicy. Konkurs indywidualny o mistrzostwo świata w lotach obejmuje cztery (nie, jak zazwyczaj, dwie) serie skoków rozgrywane w ciągu dwóch dni. O zwycięstwie decyduje suma punktów za skoki zawodnika z wszystkich czterech serii. Począwszy od roku 2004 w ramach mistrzostw rozgrywany jest także konkurs drużynowy.
Najwięcej razy na podium:
1.Sven Hannawald 2 razy pierwszy, 1 raz drugi
Walter Steiner 2 razy pierwszy 1 raz drugi
3. Roar Ljokelsoy 2 razy pierwszy
W historii MŚ w lotach o dziwo wielkich sukcesów nie odnosił Adam Małysz, ale to nie znaczy, że ich nie było bowiem w 1979 roku brązowy medal wywalczył Piotr Fijas.
Najdłuższy lot, obecny rekord świata wynosi 239 metrów, uzyskany przez Bjoerna Dinara Romorena w Planicy.
ZIO:
Rozgrywane są od pierwszych zimowych igrzysk olimpijskich w Chamonix w 1924 roku. Aż do igrzysk w Squaw Valley w roku 1960 rozgrywany był tylko jeden konkurs na normalnej skoczni. Od 1964 r. i igrzysk w austriackim Innsbrucku rozgrywano już dwa - na skoczni normalnej i dużej, najpierw na skoczniach K70 i K 90, a obecnie na K 90 i K 120. W roku 1988 na Zimowej Olimpiadzie w Calgary dodano jeszcze konkurs drużynowy.
Pięć pierwszych Igrzysk całkowicie zdominowali Norwegowie. Dopiero w 1956 roku złoto olimpijskie pojechało do innego niż Norwegia kraju - zostało zdobyte przez Antti Hyvärinena z Finlandii. Jedynym zawodnikiem, który zdobył 3 indywidualne złote medale był Matti Nykänen z Finlandii. On też jako pierwszy zdobył dwa indywidualne złote medale olimpijskie na tej samej olimpiadzie w Calgary. Drugim skoczkiem, który dostąpił tego zaszczytu był Simon Ammann ze Szwajcarii w Salt Lake City.
Nasi reprezentanci w tej dyscyplinie zdobyli po jednym z każdego. Złoto zdobył w 1972 roku, podczas Igrzysk w Japońskim Sapporo Wojciech Fortuna. Choć był wtedy dobrze zapowiadającym się młodym skoczkiem (19 lat) nikt na niego nie stawiał. Jego wyjazd do Sapporo wymusiła prasa sportowa, która poparła wniosek trenera Janusza Forteckiego, po tym jak skoczek osiągnął kilka godnych uwagi rezultatów. Już podczas konkursu na skoczni średniej zaprezentował się bardzo dobrze, zdobywając szóste miejsce. W drugim konkursie - 11 lutego 1972 - jego skok na odległość 111 metrów był nokautem dla całej elity najlepszych na świecie. Mimo krótkiego skoku w drugiej serii (zaledwie 87,5 m) Fortuna utrzymał i obronił tytuł mistrza olimpijskiego - jedynego w historii polskich skoków narciarskich.
Pozostałe dwa medale zdobył oczywiście Adam Małysz. Podczas Igrzysk w Salt Lake City w 2002 roku. Na skoczni normalnej nasz reprezentant zakończył rywalizację na 3 miejscu, warto dodać, że gdyby nie zachwianie pierwszego skoku to pewnie Adam miał by wtedy złoto, ostatecznie na podium obok naszego reprezentanta stanęli, Sven Hannawald (srebro) oraz Simon Ammann (złoto). Rywalizacja na skoczni dużej znów przebiegała pod dyktando Ammanna, chociaż gdyby Hannawald nie upadł podczas drugiego skoku nie wiadomo jakby wyglądała klasyfikacja. Ostatecznie Adam zajął drugie miejsce, a trzeci był Matti Hautamaeki.
Turniej Czterek Skoczni:
Najbardziej prestiżowy turniej w skokach narciarskich, porównywany do Wimbledonu i Tour de France. Zawody rozgrywane są na skoczniach w Niemczech (Oberstdorf, Garmisch-Partenkirchen) i Austrii (Innsbruck, Bischofshofen), przy czym konkurs w Ga-Pa rozgrywany jest zawsze w Nowy Rok. Zwycięzcą zostaje zawodnik, który zdobył największą liczbę punktów we wszystkich czterech konkursach łącznie. Od sezonu 1996/1997 Turniej Czterech skoczni rozgrywany jest tzw. systemem KO. W pierwszej serii skoków zawodnicy dobierani są w pary wg rezultatów serii kwalifikacyjnej (najlepszy z najsłabszym, drugi z czterdziestym dziewiątym itd.). Do drugiej serii awansuje każdy zwycięzca z danej pary oraz pięciu tzw. "szczęśliwych przegranych" (lucky losers), czyli pięciu najlepszych zawodników spośród przegranych. 25 zwycięzców i 5 lucky losers tworzy trzydziestkę, która bierze udział w drugiej serii (rozgrywanej według zasad tradycyjnych).
Turniej ściąga rokrocznie w okolice Bawarii i Tyrolu cały skokowy świat, kusząc wysokimi nagrodami oraz zaskakując nowinkami technicznymi. Jedną z nich był w ostatnich latach system rurek, zmrażający w razie odwilży cały rozbieg.
Skocznie na których rozgrywany jest turniej:
Oberstdorf - Schattenbergschanze HS-137
GA-PA - Neue Große Olympiaschanze HS - 140
Insbruck - Bergisel HS - 130
Bischofschofen - Paul-Ausserleitner-Schanze HS - 140
Najwięcej zwycięstw w całym turnieju odniósł Janne Ahonen - 5. W ponad pięćdziesięcioletniej historii turnieju raz zdarzyło się, że dwóch zawodników wygrało TCS- w sezonie 2005/2006 na najwyższym stopniu podium stanęli Janne Ahonen (Finlandia) oraz Jakub Janda (Czechy).Wszystkie konkursy podczas jednego turnieju wygrał tylko jeden zawodnik - Sven Hannavald w 2002 roku podczas 50 edycji turnieju.
Rok wcześniej triumf w tych prestiżowych zawodach święcił Adam Małysz. To właśnie w Niemczech rozpoczęła się wspaniała kariera Małysza, w Oberstdorfie co prawda nie wygrał, ale w GA-PA był drugi i ustanowił tam rekord skoczni, który do zburzenia tej skoczni pozostał aktualny. Austriacką część imprezy Adam zdominował wygrywając z ogromną przewagą w Insbrucku i w Bischofschofen i ostatecznie wygrał cały turniej nie kryjąc wzruszenia przy rozdawaniu nagród. W 2003 roku Adam zajął w tym turnieju 3 miejsce.
Turniej Nordycki:
Zawody w skokach narciarskich rozgrywane od 1997 na wzór Turnieju Czterech Skoczni.
Cykl ten rozgrywany jest w pierwszej połowie marca każdego roku. Konkursy zaliczane do Turnieju Nordyckiego odbywają się na terenie Skandynawii. Od 2004 roku ustalono stałe miejsce rozgrywania konkursów: Lahti, Kuopio, Lillehammer i Oslo. W 2009 roku konkurs w Oslo nie odbędzie się z uwagi na przebudowę skoczni, konkurs odbędzie się w norweskim Vikersund. Zwycięzcą Turnieju Skandynawskiego - podobnie jak w Turnieju Czterech Skoczni - zostaje zawodnik, który zdobył największą liczbę punktów za skoki we wszystkich konkursach.
Pierwszym i jak dotychczas jedynym skoczkiem, który trzykrotnie zwyciężał w Turnieju Nordyckim, w 2001, 2003 oraz 2007, jest Adam Małysz.
Oprócz wyżej wymienionych zawodów organizowane są też zawody niższych rang jak Puchary Kontynentalne czy Puchary FIS. Co rok odbywają się także Mistrzostwa Świata Juniorów.
Letnie Grand Prix:
Zawody przeprowadzane są od 1994 roku, przeprowadzane zazwyczaj między lipcem, a październikiem. edynym Polakiem, który wygrał Letnie Grand Prix (trzykrotnie) jest Adam Małysz. Zawodnicy rozpędzają się na rozbiegu po porcelanowych torach a lądują na specjalnym tworzywie - igelicie - pokrywającym zeskok. W dwóch pierwszych sezonach LGP (1994 i 1995) sumowano punkty za pojedyncze skoki, tak jak w Turnieju Czterech Skoczni, w kolejnych zaś tak jak w Pucharze Świata.
Tylko raz w historii LGP rozegrano dwa konkursy indywidualne w jednym dniu - na "Wielkiej Krokwi" w Zakopanem (30.08.2008).
Skoki narciarskie kobiet:
Najbardziej prestiżowe zawody kobiet to Puchar Kontynentalny. Wchłonął on w 2004 dotychczasowy najważniejszy cykl kobiecy, FIS Ladies Grand Prix, rozgrywany od 1999, początkowo pod nazwą FIS Ladies Grand Tournee. Od 2009 skoki kobiet wejdą w program Mistrzostw Świata, a od 2014 w program Igrzysk Olimpijskich. Najdłuższy skok kobiety to 200 m uzyskany w Bad Mitterndorf.
Style w skokach:
Jak widać skoki rozwijają się z biegiem czasu, ostatnie lata dostarczyły na nieprawdopodobnych emocji związanych z występami Adama Małysza, ale wiadome jest, że mistrz z Wisły nie będzie wiecznie tak skakał, na pewno jest bliżej końca kariery niż początku, co się stanie z popularnością tego sportu w naszym kraju gdy Adam zawiesi narty na kołku? Ciężko powiedzieć, mamy bardzo zdolną młodzież, która nie tak dawno zdobyła brąz w drużynie na MŚJ, a nasz Maciek Kot został wicemistrzem świata. Obyśmy nie zmarnowali talentów, które niewątpliwie w naszym kraju są i oby ktoś za 10 lat stworzył taki temat, w którym opisze kolejnego świetnego zawodnika, którego wydała Polska Ziemia.
Pozdrawiam wikt
Źródła z których korzystałem to: wikipedia.pl, skokinarciarskie. pl, skijumping. pl oraz własne odczucia i przemyślenia
Zmieniony przez - wikt w dniu 2009-02-26 14:58:18
W życiu znam się na dwóch rzeczach, na pokerze i na ludziach, dlatego nie przegrywam...
Krzysztof Piekarz
