domer
Alergia jest wywołana działaniem mechanizmów immunologicznych i odnosi się do zaburzeń (zmieniona odczynowość tkanek) wywołanych w organizmie przez substancje zewnątrzpochodne zwane alergenami.
Istniejące typy reakcji:
Typ I ANAFILAKSJA (reakcja anafilaktyczna).
Przebiega zawsze w dwóch fazach:
W pierwszej fazie antygen wnikający po raz pierwszy do organizmu wywołuje odpowiedź immunologiczną i wytworzenie swoistych przeciwciał, które wiążą się na powierzchni komórek tucznych - mastocytów i bazofilów.
W drugiej fazie antygen wnikające do organizmu po raz drugi spotyka się z wytworzonymi już przeciwciałami i inicjuje reakcję, którą najprościej można przedstawić w następujący sposób:
antygen + przeciwciała związane na komórkach → aktywacja enzymów + jony Ca2+ → uwolnienie mediatorów →reakcja narządowa
Bardzo ważną rolę w procesach odporności i alergii odgrywa zatem układ komórek tucznych (mastocytów), które można odnaleźć we wszystkich narządach bogatych w tkankę łączną, w szczególności w skórze, układzie limfatycznym, szpiku, błonach surowiczych, błonie podśluzowej dróg oddechowych i przewodu pokarmowego oraz w ścianie naczyń krwionośnych.
Układ tych mastocytów tkankowych zapewnia skuteczną obronę przed szkodliwymi czynnikami środowiska. Komórki tuczne jako pierwsze spotykają się z tymi czynnikami po ich wniknięciu do organizmu i stanowią „komórki strażnicze" miejscowej odpowiedzi zapalnej. Mastocyty zapoczątkowują procesy zapalne dzięki swej zdolności do uwalniania otoczonych dwuwarstwową błoną. Zaliczamy do nich aminy biogenne (histamina) i enzymy proteolityczne (kwaśne hydrolazy).
Jeżeli do ustroju wnikają alergeny, to przeciwko nim powstają przeciwciała IgE, które to zahaczają się na powierzchni komórek tucznych. Ilość IgE wysyca komórki tym bardziej, im większa dawka alergenu przedostaje się do organizmu. Przeciwciała IgE to tzw. przeciwciała cytofilne, czyli „kochające komórkę". W czasie reakcji alergen-przeciwciało dochodzi do gwałtownej degranulacji i stopniowo przemieszczającej się od ziarnistości położonych obwodowo do centrum, a zatem po uszkodzeniu lub przerwaniu błony komórkowej.
Pod wpływem histaminy następuje rozszerzenie naczyń krwionośnych, wobec czego dochodzi do przenikania większej ilości płynu śródkomórkowego i powstaje obrzęk. Po 15 minutach następuje rozłożenie histaminy. Możliwy jest obrzęk po 6-8 h spowodowany późną fazą. Może nastąpić późna alergia - po kilku dniach dochodzi do nacieku, który ustępuje po dodaniu sterydów.
Typ II CYTOTOKSYCZNOŚĆ (reakcje cytotoksyczne).
Ten typ powstaje wówczas, gdy w ustroju pojawiają się przeciwciała IgM (interweniują przeciwko antygenom upostaciowionym, np. krwinkom czerwonym lub bakteriom) i IgE (uczestniczą w reakcjach immunologicznych skierowanych przeciwko bakteriom, wirusom, pasożytom) wobec pojawienia się antygenów.
W tych reakcjach uczestniczą zwykle przeciwciała odpornościowe, skierowane przeciwko komórkom znajdującym się w układzie krążenia lub antygenom związanym z powierzchnia komórek. W reakcjach typu II zachodzą zatem dwie ewentualności:
- antygen stanowi część składową komórki i znajduje się na jej powierzchni,
- antygen jest substancja związaną z powierzchnią komórki.
W obu przypadkach dochodzi do wytworzenia w organizmie przeciwciał humoralnych, które łączą się z antygenem, po czym następuje aglutynacja obu elementów i przyłączanie dopełniacza. Aktywacja tego ostatniego powoduje cytolizę.
Istnieje ponadto możliwość że zniszczenie komórek następuje bez udziału dopełniacza, no drodze mechanizmu cytotoksycznego. Komórki opłaszczone przeciwciałami mogą być zniszczone przez aktynę komórki „K" (killer cells). Te komórki łączą się z docelowymi i powodują ich rozpad.
Reakcje typu II bywają obserwowane w sytuacjach, w których organizm uczula się na autoantygeny lub substancje wnikające z zewnątrz. Najczęstszym przykładem takich reakcji są homeopatie wywołane przez leki. Wówczas następują alergie na proste związki chemiczne stosowane w leczeniu np. piramidon wchodzący w skład leków przeciwbólowych. Swoiste przeciwciała wiążą się na powierzchni erytrocytów lub płytek i reagują z wprowadzonym do ustroju lekiem. Połączony i zaktywowany dopełniacz powoduje cytolizę.
Typ III CHOROBA KOMPLEKSÓW (reakcje wywołane przez histotoksyczne kompleksy immunologiczne).
W reakcjach tych dochodzi do wytworzenia w organizmie swoistych przeciwciał IgG, które łączą się z antygenami i wspólnie wytwarzają charakterystyczne kompleksy antygen przeciwciało. Od ilości wzajemnych proporcji pomiędzy antygenami i przeciwciałami zależy charakter kompleksów i ich losy w organizmie:
- jeżeli w wytworzonych kompleksach przeciwciała są w dużym nadmiarze w stosunku do antygenów to kompleksy mają tendencję do lokalizowania się w miejscu wprowadzenia antygenu,
- jeżeli antygen jest w nadmiarze, wytworzone kompleksy są rozpuszczalne i przejawiają skłonność do przemieszczanie się w układzie krążenia
* kompleksy zlokalizowane wywołują miejscowe uszkodzenia tkanek
* kompleksy krążące mogą powodować uogólnione reakcje chorobowe i stany zapalne w licznych narządach.
Sama obecność kompleksów w organizmie nie musi powodowych zaburzeń patologicznych. Kompleksy osadzają się na śródbłonkach, tam gdzie krew zwalnia swój prąd, czyli w kościach, stawach, naczyniach skóry i jest to dobra sytuacja.
Może jednak nastąpić reakcja alergiczna, odporność organizmu na wnikające alergeny następuje zazwyczaj po 6-8 h i ma najogólniej charakter zapalny. Dochodzi do aktywacji dopełniacza, to daje napływ komórek żernych głównie granulocytów. Następuje szybka fagocytoza kompleksów i granulocyt wyrzuca swoje ziarnistości z enzymami, które niszczą śródbłonek z kompleksami. W miejscu uszkodzonym gromadzi się włóknik i płytki krwi co prowadzi do zakrzepów wewnątrznaczyniowych - powstaje zator. Takie działanie może mieć tez pokarm, ale bardzo rzadko.
Typ V ALERGIA KOMÓRKOWA (reakcje opóźnione komórkowe).
Ten typ reakcji wywołany jest działaniem tych samych czynników, które zapewniają organizmowi odporność tkankową, a mianowicie komórek limfatycznych, reagujących z alergenami w sposób nadwrażliwy. Obserwuje się tu charakterystyczne opóźnienie reakcji alergicznej, które odpowiada czasowi niezbędnemu do tego, aby krwinki białe mogły opuścić naczynia i zgromadzić się w miejscu wprowadzenia antygenu. Alergen wywołuje odpowiedź organizmu po 24-48 h.
Mechanizm alergii komórkowej:
Alergen + limfocyt rozpoznający obcą substancję → ośrodki odpowiedzi odpornościowej → limfoblast → limfocyt efektorowy
Alergen + limfocyt efektorowy → reakcja tkankowa (typu tuberkulinowego, kontaktowego, odrzucania przeszczepów)
Fazy:
- pierwsza, wstępna - inicjacja, polega na wstępnym rozpoznaniu struktury alergenu wnikającego po raz pierwszy do ustroju przez limfocyty T. informacja o budowie alergenu zostaje przekazana do ośrodka odpowiedzi odpornościowej, a tam tworzą się limfoblasty, które po serii podziałów wytwarzają populacje limfocytów eżektorowych T zdolnych do reagowania z alergenem.
- druga - alergen wnikający powtórnie do organizmu styka się z limfocytami już uczulonymi, zdolnymi do reagowania z nim w sposób swoisty. Powstająca reakcja może mieć charakter zapalny (typ tuberkulinowy kontaktowy) lub cytolistyczny (typ odrzucania przeszczepu).
O szkodliwości alergii typu tuberkulinowego można mówić, gdy odczyn zapalny powoduje wysoką gorączkę, uogólnioną toksemię lub rozpad tkanek (gruźlica plamista płuc). Generalnie również ten typ jest korzystny dla organizmu, gdyż taka reakcja w organizmie umożliwia wywołanie choroby i stanowi wyraz dobrej odporności organizmu.
Alergia pokarmowa wywołuje objawy:
- ze strony przewodu pokarmowego - często występuje biegunka, mdłości, wymioty, bóle brzucha, wzdęcia. Skutkiem tego mogą być zaburzenia wzrostu i utrata wagi. Przy słabszych alergenach, takich jak niektóre warzywa, owoce i przyprawy, jedynym objawem może być drapanie w gardle przy połykaniu.
- objawy skórne - większość alergii pokarmowych typu natychmiastowego objawia się na skórze w postaci czerwonych plam, pokrzywki, obrzęku twarzy lub świądu. U osób cierpiących na neurodermatozę oprócz reakcji natychmiastowej może nastąpić opóźniona (nowy rzut choroby). Neurodermatoza - silnie swędząca, przewlekła lub przebiegająca rzutowo choroba.
- ze strony dróg oddechowych - obrzęk śluzówki w okolicy krtani może prowadzić do nagłej duszności. Zwężenie oskrzeli powoduje ataki astmy. Może tez pojawić się kaszel, zaczerwienienie spojówek, katar.
- inne objawy - możliwe są okresowe bóle głowy, uczucie zmęczenia, ogólne rozbicie, niepokój, drażliwość, nadmierna aktywność.
Reakcje pseudoalergiczne - wywołane przede wszystkim przez pokarm, zawierający dużą ilość histaminy lub innych substancji aktywnych (ryby, wino, sery żółte) oraz te które powodują wydzielenie histaminy w reakcjach nie alergicznych (truskawki).
Źrodło: notatki własne
Zmieniony przez - domer w dniu 2010-03-14 17:04:43
Moderator działu Odżywianie
Krzysztof Piekarz
pershingp
