Aspiryna lekiem na raka

Znaleźliśmy prosty sposób profilaktyki kilku typów nowotworów - ogłosili badacze z Oxford University na łamach prestiżowego pisma "Lancet". Jedna tabletka dziennie zawierająca kwas acetylosalicylowy (m.in. popularna aspiryna, polopiryna) przyczynia się do obniżenia ryzyka śmierci z powodu raka. Dobroczynny efekt jest tak duży, że potencjalne zagrożenia związane z codziennym łykaniem pigułki stały się nieistotne - przekonuje prof. Peter Rothwell, główny autor tych badań.

- Wcześniejsze wytyczne ostrzegały przed ryzykiem krwawień wewnętrznych, które niwelują pozytywne efekty aspiryny u zdrowych osób przyjmujących ją regularnie w profilaktyce zawałów serca i udarów mózgu - przyznaje prof. Rothwell. - Ale zmniejszenie ryzyka śmierci z powodu nowotworów całkowicie zmienia ten stan rzeczy.

Ochrona na lata

Naukowcy sugerują teraz, aby kwas acetylosalicylowy przyjmowali wszyscy zdrowi ludzie po przekroczeniu 40. - 45. roku życia. Dawka może być niewielka - w testach badano porcje 75 mg, czyli mniejsze, niż bierze się na ból głowy czy przeziębienie. Leku nie należy jednak stosować codziennie po przekroczeniu 75. roku życia, gdyż wtedy gwałtownie rośnie ryzyko krwawień przy chorobie wrzodowej żołądka.

Naukowcy z Oxford University skupili się na analizowaniu wyników ośmiu badań obejmujących ponad 25 tysięcy pacjentów. Część z nich brała aspirynę lub lek o podobnym składzie, część otrzymywała obojętne placebo. Obserwacje efektów działania kwasu acetylosalicylowego trwały od czterech do ośmiu lat.

Efekt przeciwdziałania nowotworom był wyraźnie widoczny - w grupie codziennie biorącej aspirynę ryzyko śmierci z powodu raka spadało o 21 proc. już w czasie trwania badań. W ciągu kolejnych pięciu lat było niższe o ponad jedną trzecią!

- Wreszcie mamy pierwszy dowód, że aspiryna zmniejsza zagrożenie śmiercią z powodu choroby nowotworowej - podkreśla prof. Peter Rothwell.

Lek okazał się szczególnie skuteczny w przypadku nowotworów układu pokarmowego (wskazywały na to również wcześniejsze badania). Naukowcy odnotowali zmniejszenie zagrożenia śmiercią z ich powodu aż o 54 proc.

Długofalowy efekt zaobserwowano również w przypadku raka prostaty - 10 proc. niższe ryzyko, raka płuc - 30 proc., raka okrężnicy - 40 proc. i aż 60 proc. zmniejszenie zagrożenia nowotworami przełyku.

- To oznacza, że nawet niewielka dawka zmniejsza ryzyko śmierci na raka, o ile bierzemy ten lek przez co najmniej pięć lat - komentuje dla agencji AFP Ed Yong z Cancer Research UK.

Panaceum?

Jak przyznają naukowcy, dobroczynny efekt występuje prawdopodobnie również w przypadku nowotworów trzustki, żołądka i mózgu. Precyzyjnych danych o tym jednak nie ma, ponieważ w badanej grupie przypadki zgonów z tego powodu były zbyt rzadkie, aby wyciągnąć miarodajne wnioski. Pacjenci przyjmowali leki zawierające kwas acetylosalicylowy przez okres od czterech do ośmiu lat. Być może efekty byłyby wyraźniejsze, gdyby badania trwały dłużej - spekulują brytyjscy badacze.

Z tego samego powodu nie udało się ocenić wpływu kwasu acetylosalicylowego na ryzyko śmierci z powodu raka piersi i jajnika. Te analizy już jednak trwają.

- Najbardziej istotne w tych badaniach jest to, że oto mamy dowód, iż nowotworom można zapobiegać, podając prosty lek, taki jak aspiryna. I że prewencja farmakologiczna działa - mówi prof. Rothwell.

Zysk większy niż koszt

Zdaniem prof. Alastaira Watsona z University of East Anglia nowe badania są kolejnym krokiem do zrozumienia, w jaki sposób można zapobiegać występowaniu nowotworów. - To też kolejny dowód na to, że aspiryna jest najbardziej zdumiewającym lekiem na świecie - mówi brytyjski farmakolog.

Również według prof. Petera Elwooda, epidemiologa z Cardiff University, aspiryna jest "niesamowitym lekiem". Prof. Elwood jako jeden z pierwszych prowadził badania nad efektami działania kwasu acetylosalicylowego innymi niż przeciwbólowe i przeciwzapalne. - W porównaniu z zaletami ryzyko krwawień wewnętrznych jest naprawdę niewielkie - podkreśla naukowiec. - Tak, to tragedia, gdy do szpitala trafia pacjent z krwotokiem i trzeba mu zrobić transfuzję, ale gdy popatrzymy, czemu ten lek może zapobiegać, to wszelkie tego typu sprawy wydają się trywialne.

Prof. Elwood jest gorącym zwolennikiem codziennego stosowania leków zawierających kwas acetylosalicylowy: - O aspirynie powinno się myśleć w takim samym kontekście jak o zmianach stylu życia - diecie, czy ćwiczeniach fizycznych, które pomagają zachować dobre zdrowie.

Naukowiec daje też rady, jak zmniejszyć ryzyko, utrzymując efekt profilaktyczny. Jego zdaniem najlepiej jest przyjmować aspirynę na noc, razem z wapnem. Podrażnienia żołądka można zaś zmniejszyć, popijając lek mlekiem.

Naukowcy przestrzegają jednak przed decyzją o wieloletnim, codziennym przyjmowaniu leku bez konsultacji. - Wszyscy, którzy są zainteresowani regularnym łykaniem aspiryny, powinni najpierw porozmawiać ze swoim lekarzem - podkreśla Ed Yong.

Ten sposób nie jest dla każdego

Obecnie aspirynę i podobne preparaty stosuje się przede wszystkim jako łatwo dostępne środki przeciwbólowe i przeciwzapalne. W profilaktyce ma zastosowanie głównie w walce z chorobą zakrzepową oraz w obniżaniu ryzyka zawałów serca i udarów mózgu. "Zagrożenia wynikające z długookresowego stosowania aspiryny mogą być większe niż korzyści, zwłaszcza gdy nie ma bezpośrednich wskazań, takich jak choroby serca czy naczyń krwionośnych" - głoszą wytyczne amerykańskiej FDA (oczywiście nie biorą one jeszcze pod uwagę opisywanych obok badań).

Najważniejszym zagrożeniem jest większe ryzyko krwotoków przy chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Wiąże się to z działaniem leku - obniżeniem krzepliwości krwi. Z tego samego powodu rośnie ryzyko wylewu krwi do mózgu. Stosowanie kwasu acetylosalicylowego może również negatywnie działać na wątrobę u alkoholików i prowadzić do uszkodzeń nerek. W rzadkich przypadkach lekarze odnotowali reakcje alergiczne, a także uszkodzenia słuchu przy przedawkowaniu. Stosowanie tego leku u dzieci z zespołem Reye'a może nawet prowadzić do śmierci.

art Piotr Kościelniak
Rzeczpospolita

Marketing.
2 pierwsze i 2 ostatnie o tym wyraźnie mówią, reszta to mydlenie oczu.