Glukoza - poposiłkowa 'droga' glukozy

Weglowodany (sacharydy), zwane takze cukrami lub cukrowcami, sa szeroko rozpowszechnione w przyrodzie.
W swiecie roslinnym powstaja w procesie fotosyntezy. W ustroju zwierzecym moga powstawac ze zwiazków organicznych nie bedacych cukrami (w procesie glukoneogenezy) np. aminokwasy glukogenne, mleczan, glicerol lub propionian.
W organizmach zwierzecych weglowodany wystepuja pod postacia glukozy i glikogenu.

W przyrodzie wystepuja jako cukry proste oraz ich polimery: oligosacharydy i polisacharydy.

Energia pochodzaca z cukrów wyzwalana jest stopniowo dzieki wielofazowemu procesowi kontrolowanemu przez wiele enzymów.
Weglowodany wystepujace w pokarmach mozna podzielic na cukry proste i zlozone.

->Do pierwszych, zwanych takze jednocukrowcami lub monosacharydami, zaliczamy glukoze (cukier gronowy),fruktoze (zwana cukrem owocowym) oraz galaktoze.
Oprócz jednocukrowców w pozywieniu wystepuja takze dwucukry (disacharydy), zlozone z dwóch jednostek cukrowych, takie jak powszechnie spozywana sacharoza, czyli cukier buraczany lub trzcinowy, zbudowana z czasteczek fruktozy i glukozy, oraz laktoza, tj. cukier mlekowy zawierajacy galaktoze i glukoze, który wystepuje w wiekszych ilosciach w mleku.
Do grupy tej nalezy takze maltoza, bedaca produktem hydrolizy skrobi, zwana równiez cukrem slodowym, która zawiera dwie czasteczki glukozy.

Wyróznia sie jeszcze kilkucukry, czyli oligosacharydy - zlozone z 3-10 jednostek cukrowych.

->Do cukrów zlozonych, czyli wielocukrów (polisacharydy), skladajacych sie z wielu jednostek cukrowych lub ich pochodnych, zaliczamy skrobie wystepujaca w duzych ilosciach w produktach roslinnych jako substancja zapasowa (np. w ziemniakach, produktach zbozowych itp.) oraz glikogen, który znajduje sie w tkankach zwierzecych.

W sklad jednej czasteczki skrobi wchodzi 1000 czasteczek glukozy
polaczonych ze soba wiazaniami glikozydowymi.


Rola weglowodanów w zywieniu jest scisle zwiazana z ich przyswajalnoscia,czyli podatnoscia na enzymy trawienne przewodu pokarmowego czlowieka,i tym samym, ze stopniem hydrolizy enzymatycznej, podczas której powstaja jedno-, dwu-, trój- i wielocukry, przeksztalcane z kolei przez kolejne reakcje enzymatyczne do monosacharydów. Jedynie monosacharydy, czyli jednocukry,podlegaja wchlanianiu z przewodu pokarmowego do krwi, skad transportowane sa do róznych tkanek i narzadów.

Węglowodany złożone, które przyjmujemy wraz z pokarmami, rozpadają się do glukozy (oraz innych cukrów prostych), a następnie są wchłaniane w jelicie cienkim i rozprowadzane z krwią do wszystkich komórek organizmu. Większość komórek organizmu potrzebuje glukozy do produkcji energii, do przeprowadzania szeregu reakcji chemicznych niezbędnych do ich funkcjonowania. Dla komórek nerwowych, a także erytrocytów (komórek krwi transportujących tlen) glukoza stanowi jedyne źródło energii. Komórki te mogą funkcjonować tylko jeśli glukoza znajduje się powyżej określonego poziomu. Dlatego często w przypadku spadku poziomu glukozy odczuwamy uczucie słabości - to nasz mózg informuje nas o tym, że ilość dostarczanej glukozy jest niewystarczająca.

Po podaniu doustnym wiekszej ilosci glukozy szybko dochodzi do duzego wzrostu jej zawartosci we krwi (hiperglikemii) ze szczytem w ~40 minucie, a nastepnie naglego obnizenia jej poziomu nawet ponizej wartosci wyjsciowych (hipoglikemii), ze wszystkimi zlymi tego nastepstwami, tj. utrata sil, zawrotami glowy, nadmiernym poceniem sie i ogólnym oslabieniem

Ustrój doroslego czlowieka potrzebuje okolo 180 g glukozy na dobe (w prawidlowych warunkach mózgowie doroslego czlowieka zuzywa okolo 140 g glukozy/dobe, a czerwone krwinki okolo 40 g glukozy/dobe).
Stad w dziennej racji pokarmowej powinno znajdowac sie minimum 50 g glukozy, bo na skutek glikoneogenezy (tj. syntezy
glukozy ze zródel niecukrowych, np. aminokwasów, bialka ustrojowego, zwlaszcza z miesni, i glicerolu pochodzacego z lipidów) wynosi okolo 130 g/dobe.

Przy powaznym ograniczeniu spozywania weglowodanów rozpoczyna sie lipoliza zgromadzonych triglicerydów i wzrasta oksydacja kwasów tluszczowych, co prowadzi do gromadzenia sie cial ketonowych.
Temu mozna zapobiec mozna zapobiec, spozywajac codziennie 50-100 g weglowodanów.

Weglowodany rafinowane, wlaczajac w to sacharoze w produktach zywnosciowych,stanowia pozywke dla bakterii i w ten sposób sa odpowiedzialne za powstawanie chorób zebów, szczególnie u dzieci.
Powoduje wiele niekorzystnych nastepstw, przede wszystkim hiperglicerydemie oraz prowadzi do otylosci.

Szkodliwy jest nie tylko niedobór weglowodanów, lecz takze ich nadmiar, szczególnie nadmierne spozywanie przez dluzszy czas produktów zawierajacych wieksze ilosci sacharozy, czyli cukru, w polaczeniu z nadmiarem tluszczu. Stan ten prowadzi bowiem do metabolizowania cukrowców w kierunku powstawania triglicerydów (tluszczów) i odkladanie sie ich w tkance tluszczowej, a wiec do otylosci.


Życie bez glukozy, czy też insuliny byłoby niemożliwe, dlatego tak istotne jest utrzymanie poziomów tych substancji w określonych przedziałach wartości.

Insulina a metabolizm białek mięśniowych:
https://www.sfd.pl/Insulina__a_metabolizm_białek_mięśniowych-t730772.html


Według kryteriów zdrowi ludzie mają poziom glukozy we krwi na czczo od 70 do 99 mg/dL (od 3.9 do 5.5 mmol/L)
Od 100 do 125 mg/dL (od 5.6 do 6.9 mmol/L) - stan przedcukrzycowy.
Co najmniej 126 mg/dL (7.0 mmol/L) w co najmniej dwóch pomiarach - cukrzyca.
Po posiłku glukoza we krwi nie przekracza 7.8 mmol/l (140 mg/dl).
140-200 mg/dl - wynik wskazuje na nieprawidłową tolerancję glukozy
Powyżej 200 mg/dl - cukrzyca

Na wartość glikemii poposiłkowej wpływają procesy wchłaniania węglowodanów, wydzielania insuliny i glukagonu, oraz wpływ tych hormonów na metabolizm glukozy w wątrobie i tkankach obwodowych.
Przy umiarkowanym poziomie głównymi "konsumentami" glukozy pozostają wątroba i mięśnie szkieletowe.
Gdy jednak poziom glukozy przekracza możliwości zagospodarowania jej przez te narządy, cukier trafia głównie do tkanki tłuszczowej. Ta kumuluje ją w postaci tłuszczu zapasowego.


Więc jaka jest możliwa ‘droga’ glukozy?


Pomocne w tym będzie badanie:


Pathways for glucose disposal after meal ingestion in humans

http://ajpendo.physiology.org/content/284/4/E716.abstract

Po ~12 godzinnym poscie, u 11 młodych i zdrowych osób badano mozliwe 'drogi' glukozy po spozyciu sniadania (omlet + napoj Glukola) składającego sie z:
78g glukozy
26g bialka
10g fatu

wyniki:

poizom glukozy,insuliny,kwasu mlekowego,WKT:



-glukoza wzrosla z poziomu 4,6 do 8,1 mM w 60minucie
poczym spadala do poziomu wyjsciowego w 240min
-insulina podobnie
max w 90min
-glukagon zaczal spadac zaraz po spozyciu posilku
po 90min osiagnął najnizszy poziom
pozniej zaczął wzrostac do poziomu wyzszego niz poczatkowy
-kwas mlekowy w 90min osiagnal szczyt
w 180min spadl do poziomu poczatkowego
-WKT spadek zaraz po spozyciu posilku
w 90-180min minimum
pozniej wzrost w 360min powyzej poziomu poczatkowego


poziom glukozy:




-calkowita ilosc glukozy (dostarczonej w pozywieniu + endogenna (!)) przez okres 6h ktora weszla do krwiobiegu dużego wynosila 75.7g

spozyto 78g
ale w krwiobiegu byla zarowno engogenna glukoza + glukoza z pozywienia

-calkowita ilosc glukozy dostarczonej w pozywieniu przez okres 6h ktora weszla do krwiobiegu dużego wynosila 54.8g

-calkowita ilosc glukozy endogennej przez okres 6h ktora weszla do krwiobiegu dużego wynosila 20.9g
czyli reprezentowala 27.6% glukozy calowitej dostepnej w krwiobiegu
jak rowniez w 58.3% zahamowana ilosc jaka mogla sie dostac

spadek z 8.8μmol · kg−1 · min−1to do 2.3μmol · kg−1 · min−1

-ilosc glukozy powstalej w wyniki glukoneogenezy (na wykresie 14CO2) przez okres 6h wynosila 10.7g
co stanowilo 51.1% glukozy endogennej
100%=20,9g -> 10,7g=51,1%

reszte stanowila glukoza z glikogenu (glikogenoliza;enzymatyczny rozkład glikogenu)


wykorzystanie glukozy:




-przez okres 6h glikolizie uleglo 50.2g (66.5% glukozy calkowitej w kriobiegu)
-przez okres 6h jako material zapasowy (glikogen/fat) uleglo 24.4g (32.4% glukozy calkowitej w kriobiegu)


całościowe wykorzysatnie glukozy:
-posilek zawieral ~77.8g glukozy
-z tego w krwiobiegu znalazlo sie tylko 54.8g
-czyli 22.9g zostac musialo wykorzystane przez narzady trzewiowe (narządy klatki piersiowej i jamy brzusznej)

-calowita ilosc gluozy dostepnej w krwiobiegu wynosila 75.4g + 22.9g (niedostepnej w kriobiegu ale wykorzystanej w narzadach trzewiowych) dalo ilosc ~98.3g (spozyto tylko 77.8g)
-calkowita ilosc glukoza jaka ulegla glikolizie wynosila 66.2g
(50.2g z krwiobiegu + 16.0g z trzewi)

-calkowita ilosc glukoza jaka zostala zmagazynowana (glikogen/fat) wynosila wiec 32.1g
(98.3-66.2=32.1g)

-calkowita ilość glukozy jako zostala utleniona wynosila 43.1g (glikoliza tlenowa)
-calkowita ilość glukozy jako zostala uzyta w glikolizie beztlenowej wynosila 23.1g
(23.1+43.1g=66.2g)

-skoro 10.7g dostarczyla glukoneogeneza
wiec 12.4g zostanie 'zmagazynowane' nie bezposrednio
(10.7g+12.4g=23.1g)

-dodając 12.4g do poprzednio wyliczonej wartosci 32.1g da nam 44.5g -> calkowita ilosc glukozy jaka zostala zmagazynowana (bezposrednio i nie bezposrednio)



wnioski:





Jak widac w badaniu ilosc glukozy (w ciagu calego okresu 6h) jaka weszla do kwiobiegu i zostala uzuta przez narządy trzewne wynosila ~98g
kiedy to spozyto tylko ~78g

to jest wynikiem tego ze endogenna glukoza zostala zredukowana tylko o ~60%

~66% (66g) dostepnej glukozy bierze udzial w glikolizie
z czego ~65% w glikolizie tlenowej
a ~35% beztlenowej

co daje odpowiednio 43g i 23g (z 66g jakie uleglo glikolizie)
w przypadku calkowitej dostepnej glukozy (98g) to stanowi 43% i 23%

glikolizie beztlenowej uleglo 23% calkowitej glukozy
z czego 11g (czyli ~50%) dostalo sie do krwiobiegu w wyniku glukoneogenezy
pozostale 12g (~50%) zostanie zmagazynowane (glikogen/fat)

dodajac ten wynik do bezposredniego magazynowania glukozy (32g) daje wynik 44g
co daje ~45% calkowitej dostepnej glukozy

z tej puli (44g) - az ~40g zostanie zmagazynowane pod postacia glikogenu!
a tylko ~4g pod postacia fatu

czyli sumujac:
spozyto ~78g glukozy
w organizmie w okresie 6h znalazlo sie ~98g glukozy

66g uleglo glikolizie
z czego 43g tlenowej
23g beztlenowej

bezposrednio zostalo zmagazynowane 32g glukozy (z dostepnej puli 98g)
w wyniki glikolizy beztlenowej zmagazynowane niebezposrednio zostalo kolejne 12g
co dalo w sumie 44g (~45% z calkowitej puli glukozy)

z czego tylko 3-5g zostanie zmagazynowane jako tkanka tluszczowa



Część info pochodzi z:

‘NORMY żywienia czlowieka’
FIZJOLOGICZNE PODSTAWY
prof. zw. dr. hab. med.
Swiatoslawa Ziemianskiego

http://www.medonet.pl/zdrowie-na-co-dzien,badanie,1585409,3,poziom-cukru-we-krwi,index.html

Zmieniony przez - solaros w dniu 2011-05-05 04:12:21