Witamina A (retinol i beta-karoten)

Witamina A (retinol i beta-karoten)- obejmuje grupę związków będących pochodnymi β-jononu, które w budowie strukturalnej są zbliżone do all-trans-retinolu. Zaliczamy tutaj: retinol i jego pochodne, kwas retinowy oraz jego sole, retinal i jego pochodne, estry retinylu, a także karotenoidy, które uważane są za prowitaminy A (aktywne stają się dopiero po konwersji do witaminy A).Witamina A występuje zarówno w produktach pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego – z tym, że w produktach roślinnych występuje w postaci karotenoidów, a w produktach zwierzęcych jako retinol (oraz jego pochodne), a także karotenoidy. Za najbogatsze źródła tej witaminy uważa się: przetwory mleczne, jaja, wątrobę, śledzie, tuńczyka. Z kolei do najlepszych źródeł karotenoidów należą: warzywa i owoce, które posiadają żółty, pomarańczowy lub czerwony kolor. Witamina ta ulega przekształceniu w formy nieaktywne w temperaturach wyższych niż 100°C, a także jest niezwykle wrażliwa na utlenianie. Największe straty w żywności następują podczas długotrwałego przechowywania. Wyróżnia się trzy zasadnicze funkcje, za które odpowiada witamina A : związane z procesami wzrostowymi (np. rozwój tkanki nabłonkowej i kostnej), powiązane z rozmnażaniem (prawidłowy przebieg spermatogenezy, kształtowanie się łożyska, proces wzrostu embrionów) oraz warunkujące prawidłowe widzenie. Do objawów niedoboru witaminy A należą: suchość skóry, a także jej rogowacenie, zmiany w śluzówkach oczu, „kurza ślepota” (problemy z widzeniem o zmierzchu), spadek odporności organizmu, zaburzenia rozwoju kośćca (w tym zębów).Do objawów nadmiaru należą: osłabienie mięśni, spadek łaknienia, zahamowanie wzrostu, wrzodziejące zmiany skórne, wypadanie włosów, puchnięcie powiek, wytrzeszcz oczu, samo złamania kości, zaburzenia pracy serca, nerek oraz układu nerwowego. W suplementacji sportowej nie ma potrzeby stosowania monopreparatów retinolu. Jest on jedynie w suplementach witaminowych. W celach pielęgnacyjnych (poprawa kolorytu skóry) stosuje się beta karoten.
Dawki stosowane w sporcie: 500 – 100ug re tinolu, 4– 15mg beta karotenu